BM Genel Heyeti tarafından 14 Aralık 1990’da 1 Ekim, Dünya Yaşlılar Günü olarak belirlendi. Bu yıl 30’uncusu kutlanan günle birlikte, birebir vakitte BM’nin “Sağlıklı Yaşlanmanın On Yılı (2020-2030)” olarak isimlendirdiği periyot başlıyor.
Birleşmiş Milletler, bu 10 yıllık süreçte maksatlara ulaşabilmek için muhtemel zorlukları aşmak ismine uzmanları, sivil toplumu, hükümeti ve sıhhat mesleklerini Yaşlanma ve Sıhhat Global Strateji ve Hareket planının beş stratejik gayesini tartışmak üzere bir ortaya getirmeyi amaçlıyor.
Sağlıklı Yaşlanmanın On Yılı devrinin tamamlandığı 2030’da, 2019’da 1 milyar olan 60 yaş ve üstü insan sayısının yüzde 34 artışla 1,4 milyara çıkması öngörülüyor.
EN FAZLA YAŞLI İNSAN ASYA, AVRUPA VE KUZEY AMERİKA’DA YAŞIYOR
Dünyada 2019 yılı prestijiyle 65 yaş ve üstü 703 milyon kişi bulunuyor. Doğu ve Güneydoğu Asya, 261 milyon ile en fazla yaşlı nüfusu barındırırken, onu 200 milyon yaşlıyla Avrupa ve Kuzey Amerika izliyor.
BM araştırmalarına nazaran, gelecek 30 yılda, dünya genelinde yaşlıların sayısı iki katından fazla artacak ve 2050’de 1,5 milyardan fazla kişi 65 yaşın üzerinde olacak.
Tüm bölgelerde 2019 ile 2050 ortasında yaşlı nüfusun sayısında önemli artış olması öngörülüyor. Yaşlı nüfusta en büyük artışın 312 milyonla Doğu ve Güneydoğu Asya’da gerçekleşmesi, 2019’da 261 milyon olan sayının 2050’de 573 milyona çıkması bekleniyor.
Araştırmalar, 2050 prestijiyle 65 yaş ve üzeri yaşlıların nüfus içinde en yüksek orana sahip olacağı ülkeler ortasında Güney Kore, Singapur, Çin, Tayvan, Maldivler ve Tayland’ın öne çıktığını gösteriyor.
Kestirimler, 2050 yılında global çapta yaşlı nüfusunun yaklaşık yüzde 80’inin az gelişmiş ülkelerde olacağını söylüyor.
2020 YILINDA TARİHTE BIRINCI DEFA 60 YAŞ VE ÜSTÜ YAŞLI SAYISI 5 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLARIN SAYISINI GEÇTİ
Araştırmalar, 2020’de tarihte birinci kere 60 yaş ve üzerindeki kişi sayısının 5 yaşın altındaki çocukların sayısını geçtiğini gösterdi. 2050’ye kadar, 60 yaşın üstündeki kişi sayısının, 5 yaşın altındaki çocukların iki katından biraz daha fazla olacağı, ergenler ve 15-24 yaş ortası gençlerin sayısını ise geçeceği kestirim ediliyor.
Birçok ülkede, yaşlıların nüfustaki oranlarının yükseleceği, 2030’da her altı bireyde birinin ve 2050’de her beş şahıstan birinin 60 yaş ve üstü olacağı söz ediliyor.
Tüm dünyada 1950’den bu yana ömür beklentisinde değerli artışlar görüldü. Doğurganlığın azalması ve uzun ömürlülüğün artması global olarak nüfusun yaşlanmasının temel itici güçlerini oluşturuyor.
Bununla birlikte ekseriyetle genç ve çalışma çağındaki göçmenler, büyük göç alan gelişmiş ülkelerdeki süratli yaşlı nüfus artış oranını süreksiz olarak yavaşlatıyor.
Bunlara ek olarak, ömür beklentisi bakımından 60 yaş ve üzeri dünya nüfusunun yüzde 54’ünü, 80 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 61’ini oluşturan bayanlar erkeklerden daha uzun yaşıyor.
“PANDEMİ DEVRI TOPLUMLARIN YAŞLILARINA HAK ETTİKLERİ BEDELI GÖSTERMELERİ İÇİN BİR FIRSAT”
Dünya Yaşlılar Günü ile alakalı olarak AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (YAŞAM) Müdürü Prof. Dr. Emine Özmete, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını devrinin, toplumların yaşlılarına hak ettikleri kıymeti göstermeleri için bir fırsat olduğunu belirtti.
Özmete, Kovid-19 sürecinde ülkemizde yaşlıların konutta kalarak kendilerini koruduklarına ve alınan tüm önlemlere uyarak, dayanışma örneği gösterdiğine dikkati çekti.
Hangi sosyo ekonomik seviyede olursa olsun her bireyin ve yaşlının bakıma muhtaçlığı olabileceğine değinen Özmete, iyi bir bakımın her yaşlının hakkı olduğunu ve bu sebeple salgın devirlerinde yaşlıların temel muhtaçlıklarının karşılanmasının ve kendilerini inançta hissettirmenin en kıymetli husus olduğunu aktardı.
Özmete, ülkemizde “Vefa Toplumsal Takviye Programı” sayesinde konutlarında yaşayan, sıhhat ve toplumsal hizmet çalışanları sayesinde yatılı bakım kurumlarında kalan yaşlıların gereksinimlerinin karşılandığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Salgın periyodunda birçok gelişmiş ülke yaşlılarını hizmette öncelikli görmezken, ülkemiz Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi periyodunda yaşlılara hizmet sunumu açısından en başarılı ülkeler ortasında gösterildi. Demografik dönüşüm nedeniyle yaşlı nüfus artıyor. Toplumlar, yaşlı nüfusun gereksinimlerini karşılamak üzere hazırlıklı olmalı.
Pandemi periyodunda toplum yaşlıların farkına vardı. Yaşlılığın, hem gereksinimlerin karşılanması hem de ihtimam gösterilmesi gereken bir devir olduğu daha iyi anlaşıldı. Salgın sürecinde ve sonrasında yaşlılara prestij ve kıymet göstermek, toplumların sorumluluğudur. Yaşlılık bilgelik ve prestij periyodudur. Toplum yaşlılara bu kıymetleri atfetmekten vazgeçmemeli.”
Cumhuriyet
