Joe Biden idaresinde daha çok şahit olunacak buna. Zira neo-liberal siyasetlerin olumsuz sonuçları, halihazırdaki salgının yarattığı kırılganlık çok sağcıların propaganda yeteneklerini geliştirmelerine yarıyor. Düzmece bir neo-liberalizm eleştirisi, ahlak sosuna bandırılmış taban üzerinde yükseliyor.
Yaklaşık bir milyondan fazla insanın resmi olarak işsiz olduğu, gayri resmi olarak bu sayının milyonları bulduğu ABD’de çok sağ, sola yönelik sermaye kaynaklı “endişeleri” de kullanarak kurumsal sağa karşı alternatif hale geliyor. Bu ortamı yaratan kurumsal sağın ortağı olmasına karşın, onun yarattığı sefaletten, istikrarsızlıktan besleniyor.
Tüm bunlara rağmen ABD’de çok sağ tehlikenin yarattığı tehditler makus birçok örneğe karşın ciddiye alınmıyor. Zira beyaz üstünlüğünün hâkim ideoloji olması çok sağın gücünü gizliyor.
‘DARBE UYARISI’
ABD’nin başta Jacobin olmak üzere sosyalist yayın organlarında darbe teşebbüslerine ait haberler yer almıştı. Mecmuanın editörü David Sirota bu ihtarlarının dikkate alınmadığından yakınıyor haklı olarak. “Sanki Amerika’da bu türlü şeyler asla olmazmış üzere alaycı yaklaşıldı yazdıklarımıza” diyen Sirota, Capitol Baskını’ndan sonra artık kimsenin alay etmediğine de dikkat çekiyor.
Sirota kıymetli bir Amerikalı sosyalist. Okuma bahtını bulamadığım, on yıl evvel yazdığı The Uprising (Başkaldırı) isimli kitabında yazdıklarının gerçekleştiğini belirtiyor. O da birçok gözlemci üzere Trump’ın kışkırtıcılığına dikkat çekerek “Baskın bu kışkırtmanın sonucuydu” diyor. Söylediği bir şey daha var: “Trump gitse de bu olaylar sürecek”. Sirota “Aşırı sağın ve bilhassa birçok Trump destekçisinin demokrasiye düşman olduğunu uzun vakittir biliyoruz. Monmouth Üniversitesi’nden 2019’da yapılan anket dataları, Trump’ın en güçlü taraftarlarının yaklaşık üçte birinin otoriter eğilimlere dayanak verdiğini ortaya koyuyor” da diyor. Trump’ın sağcı şiddeti az göstermek için hazırlanan bir istihbarat raporunda “beyaz üstünlüğünü savunanların daha az tehlikeli” gösterilmesi konusunda baskı yaptığı da belirtiliyor. Bunu ortaya atan bir FBI yetkilisi.
Politico mecmuası de FBI yetkililerinin çok sağ tehditle uğraştan Trump ilgilenmediği için vazgeçtiklerini yazmıştı. Trump bunun yerine göçmenlere, solculara, çevrecilere karşı “politikalar” geliştirdi. Polisin baskını bastırmama tavrı Trump’ın polis teşkilatında da taraftarlarının olduğu gerçeğini gözler önüne serdi. Yakın tarihlerde yapılan barışçıl şovları çok sert bastıran polisin “taraf” olduğunu anımsatacak örnekler ortasında globalleşme karşılarına aldığı tavırlar başta geliyor.
1999 Seattle çatışmaları örneğin. Plastik mermilerin, gaz bombalarının havada uçuştuğu bir polis baskını kelam konusu olmuştu. 2011’de Zuccotti Park’taki Occupy Wall Street kampına düzenlenen baskındaki polis vahşetini de anımsamalıyız. 2016’da, polis ile Ulusal Muhafızlar’ın protestocuları dağıtmak için ses bombası, tazyikli su, otomatik tüfekler kullandığı da akıllardadır.
Nihayet geçen yıl yaşanan George Floyd’un polis eliyle öldürülmesine yönelik protestolarda polisin (diz çöküp siyah toplumdan özür dileyen az sayıdaki meslektaşları hariç) nasıl yırtıcı bir tavır aldığı biliniyor. Meğer Capitol Baskını’nda polislerden birinin saldırganların önderi pozisyonunda olan bireye “lütfen, lütfen çıkın” diye yalvardığına şahit olundu.
Vakit zaman başını gösteren, fakat marijinal olduğu sanılan ya da o denli görülmesi istenen çok sağ Trump marifetiyle artık iyice görünür oldu. Bundan sonrası bu görünürlüğün avantajıyla şiddet olaylarına daha sık başvuracak oluşu kimse için sürpriz olmayacak.
Cumhuriyet
