Adana’da bayanların toplumsal ve ekonomik olarak güçlenmesini destekleyen kalkınma modelleri yükseliyor.

Olcay Büyüktaş ve Zeydan Karalar

Büyük bir borç yüküyle devralınan belediyede birinci başta yapılması gereken işin mali disiplini sağlamak olduğunun altını çizen Adana Büyükşehir Belediye Lideri Zeydan Karalar’a nazaran, en iyi mahallî kalkınma modeli “Köylüyü köyünde doyurmak”. Asfalt dökemez, mazot alamaz bir noktadan bugünkü noktaya nasıl geldiğini sorduğumuz Karalar, “Tam takır kuru bakırdı belediye devraldığımızda. 4 milyar lira borcun yanı sıra alınan kredilerden ötürü da her ay 60 milyon lira açık verir durumdaydık. Lakin hizmet etmeye geldik. Bir şeyler yapmak zorundaydık. Otomobilleri azalttık, tasarruf edilebilecek her noktadan tasarruf ettik. Biraz yol aldık. Pandemi de zorladı. Zira masrafları artıran bir faktör oldu. Hizmet edeceğiz, bunun da mali karşılığını bulmak zorundaydık. Neyse artık mali disiplini sağladık. Ancak Ankara ile görüşmeler yapılmalı. Zira belediye gelirleri sabit kaldı lakin asfalt olsun, mazot olsun, beton olsun masrafları neredeyse üç kat arttı. Bir de istihkak 100 milyon lira ise borçlara karşılık 60 milyon lirası kesilerek geliyor. Lakin tekrar de altından kalktık” dedi.

HALKA TARIMI HATIRLATTIK

Tasarruf ve yapılan işlerde uygun fiyatlama ile yanlışsız adımlar atıldığını anlatan Karalar, Ankara’ya da belediyelerin istihkaklarından 6 ay kesinti yapmaması davetinde bulundu. Türkiye’nin sanayi toplumu olmamasına rağmen iyi-kötü bir endüstrisi olduğunu belirten Karalar, tarımın az para ile çok kişiyi doyurduğu için kıymetle ele alınması gerektiğinden hareketle, köylüye ve üreticiye dayanak olduklarını anlattı. İki kesite tartı veren belediye, bayanlara yönelik oluşturduğu iki modelle meslek edindirip sertifikalı meslek erbabı yaparken hem de az da olsa para kazanmalarına ön ayak oldu. Bu modellerin yanı sıra köylüye ve üreticiye önemli takviyeler sağlanmış durumda.

Karalar, “Üreticiyi tüccarın insafına bırakmamak için soğuk hava depoları kiraladık. Eserini iki gün içinde satmak zorunda kalmayan üretici, 8 liradan kiraz, 10 liradan çilek sattı. O memnunluğu görmenizi isterdim. CHP’li belediyeler 2019 yılından itibaren halka tarımı yine hatırlattı. Lavantadan çileğe fide dağıttık. Üretici şad. Tarlada soğanı kalan köylünün soğanını, karpuzu kalan üreticinin karpuzunu aldık. Kaynakları buralara aktarır hale geldik” dedi.

ÇOCUĞUMUN KURS PARASI ÇIKTI

Mutfak atölyesi ve Payhane birbirine bağlı projeler.

Bu haftanın gelirini paylaşan Aysel Demirkay öğretmen olan lakin atanamayan iki oğlu olduğunu anlattı. Demirkay kendi hazırladığı mantı, erişte, tarhana üzere eserleri de internetten satmaya başladığını söyledi. Başka paylaşımcı Nazire Sezer’in uzmanlık alanı ise çikolata… O da yaptığı konut ve el üretimi çikolataları ile merkeze güç katmış durumda.

GÖÇLE GELDİLER FARK YARATTILAR

Adana’nın güneşe ateş edilen sıcağında, kentin biraz dışında zerzevat üretilen 60 dönüm bir alana gidiyoruz. Yaşları en fazla 44-47 olan Suriyeli, İranlı ve Afgan bayanlar geliyor bir mühlet sonra… Ortalarında dört torunu olan babaanneler de var Suriye’deyken öğretmen olan da. Tüm sıcağa ve yorgunluğa rağmen sevinçleri yerinde. Sorulara, latifelerle karşılık veren bayanların çabucak hiçbiri artık geri dönmeyi düşünmüyor. “Çocuklarımız burada evlendi. Artık akrabalık var” diyen de var, “Hiçbir şeyi bıraktığım üzere bulamayacağım” diyen de…

Karalar: Üreticiyi tüccarın insafına bırakmadık.

İsmini, kuruluş etabında bulunan, farklı uyruklardan altı bayanın taşıdığı ortak isimden alan Meryem Bayan Kooperatifi, ‘Türkiye’deki Mülteciler ve Konut Sahibi Topluluklar İçin Beşere Yakışır İş Fırsatları’ projesi kapsamında geçen yıl kurulmuş.

Meryem Bayan Kooperatifi İdare Şurası Lideri Kaden Doğan’ın verdiği bilgiye nazaran, Adana Büyükşehir Belediyesi ve Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) iş birliğiyle kurulan Meryem Bayan Girişim-Üretim ve İşletme Kooperatifi bayanlara iş, üretim ve para kazanma imkanı sağlıyor. Geçim Kaynaklarına Erişim Projesi ismi altında yürütülen işler kapsamında çoğunluğu göçle gelen 165 bayana istihdam imkanı sağlanıyor. Türk, Suriyeli, İranlı ve Afgan bayanlardan oluşan 37 ortaklı Meryem Bayan Kooperatifi, açık alan tarımı, mantar üretimi, seracılık, meyve ve zerzevat kurutma işi, siperlik üretimi ile maske üretimi üzere alanlarda faaliyet gösteriyor. Kooperatif, ILO’nun Yeşil Toplumsal ve Dayanışma İktisadı (GSSE) unsurlarına dayanıyor.

12 BİN BAYANA ULAŞILACAK

Kârın yüzde 80’i dağıtılıyor. Tesislere bugüne kadar 530 bin TL’lik yatırım yapılmış. Kooperatifin Koordinatörü Adil Murat Vural, “Sıradaki proje için 8.5 milyon dolarlık hibe aldık. 150 dönümlük toprakta çim, çiçek ve süs bitkileri üretilecek. Belediyelerin ihalelerine girilecek. İki yılda 12 bin bayana ulaşmayı hedefliyoruz” dedi.

HALK BÜFELER GELİYOR

Zeydan Karalar, bayanlara yönelik Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler, Memleketler arası Göç Örgütü (IOM) ve Dünya Bankası ile ortaklaşa projelerle, alınan kaynaklarla bayanlara değerli kazanımlar sağlandığını anlattı. Artık sırada yerli tohum üretimi ve kentin yaklaşık 30 yerine kurulacak halk büfelerinde, bayan kooperatiflerinde üretilen eserlerin satışı, depolama ve paketleme tesisleri ile salça fabrikası kurmak var.

EN DÜŞÜK MAAŞ 3.100 LİRA

• 2018’de 95 milyon ziyan eden ASKİ, 2019’da 145 milyon lira, 2020’de 164 milyon lira artı kıymet üretir hale geldi.
• 5 yılda dökülen asfalttan daha fazla asfalt 18 ayda döküldü.
• 132 köye su götürüldü. 4 ilçe ve 163 köye daha su götürecek proje hayata geçiriliyor.
• Birçoklarında arıtma tesisi olmayan ilçelere arıtma tesisi yapılıyor.
• Asbestli içme suyu borularının tamamı yenileniyor.
• 3-4 ayda bir maaş alan çalışanlar nizamlı maaş alıyor. Çalışanların geçmişten kalan mesai, yolluk, ikramiye üzere alacaklarının tamamı ödendi.
• Belediyede en düşük personel maaşı 3 bin 100 lira.