Ekseriyetle belirti vermeyerek sinsice ilerleyen pankreas kanseri, lakin ileri evrelerinde sırt ağrısı, karında şişkinlik yahut sarılık üzere şikâyetlerle kendini belirli edebiliyor. Genel Cerrahi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, pankreas kanserine bağlı kimi şikâyetlerin öbür sindirim sistemi hastalıklarıyla, sırta vuran ağrının ise bel sorunlarıyla karışabildiğini söyledi. Bu nedenle tümörün süratli yayıldığını ve hastalığın ileri evrede tespit edildiğini anlatan Prof. Dr. Ceyhan, “Tanı konulan hastaların yarısında pankreas kanserinin öteki organlara metastaz yaptığını (sıçradığını) görüyoruz. Dünyada kanser vefatlarında dördüncü sırada yer alan ve görülme sıklığı giderek artan pankreas kanserine, günlük yaşantımızda yaptığımız birtakım yanlışlar da yer hazırlayabiliyor. Sağlıklı bir hayat usulü, pankreas kanseri riskini azaltmada değerli rol oynuyor” dedi.
Pankreas kanseri riskini artıran beş etken ve teklifler şöyle:
– Obezite (Şişmanlık): Geniş kitleler üzerinde yapılan çalışmalarda beden kitle indeksi (VKİ) 30 ve üzeri olan bireylerde pankreas kanseri riskinin arttığı gösterilmiştir. Çok kilolu olunmasa da bel etrafı yağ dokusu artmış şahıslarda de bu riskin emsal halde arttığı bilinmektedir. Çok kilodan sakınılması, sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi, günlük hayatta hareketsizliğin önüne geçilerek etkin hayat stilinin benimsenmesi ve obezite hastalarının tedavisi toplum sıhhati açısından da kıymet taşıyor.
– Diyabet (Şeker hastalığı): Diyabet, hem pankreas kanseri risk faktörlerinden hem de hastalığın sonuçlarından biridir. Uzun müddetli diyabet pankreas kanseri riskini 1.5-2.5 kat ortası artırmaktadır. Lakin 15-20 yıl denetimli diyabeti olan hasta kümelerinde pankreas kanserinde artış saptamayan bildiriler de bulunmaktadır. İleri yaşta yeni teşhis konulmuş diyabet, pankreas kanseri habercisi olabilir. Bu küme hastalarda kan şekeri pahaları kanser tedavisi sonrası sıklıkla düzelmektedir.
– Sigara ve alkol: Sigara kullanımı, pankreas kanseri için bilinen en değerli risk faktörlerindendir. Sigara kullanımı ile hastalık riski yaklaşık iki kat artmakta. Sigaranın bırakılması ile bu risk sigara içmeyen şahıslara nazaran azalarak 1.2 kata kadar düşmektedir.
– Genetik yatkınlık: Hem benzeri çevresel faktörler hem birebir genetik havuz paylaşıldığı için kimi ailelerde pankreas kanseri kümeleşmesi görülür. Genetik araştırma konusundaki tüm ilerlemelere karşın şimdi ailevi pankreas kanseri konusu net açıklanabilmiş değildir. Tüm pankreas kanserlerinin yaklaşık yüzde 4-5’lik kısmını oluşturan bu kümede belirlenecek genetik belirteçler ile gelecekte bu ailelerde tarama yapmak mümkün olacaktır.
– Beslenme: Acıbadem Üniversitesi Genel Cerrahi Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, “Bilimsel birtakım çalışmalar; işlenmiş et, doymuş yağ asitleri ve şekerli içeceklerden güçlü Batı tipi beslenmenin pankreas kanseri riskini artırdığını göstermektedir. Batı tipi beslenmenin obeziteye yol açarak pankreas kanseri riskini etkilediği de öne sürülmektedir. Her formda sağlıklı beslenme alışkanlıklarının esirgeyici olduğu akılda tutulmalıdır” diyor.
TEDAVİDE YENİ GELİŞMELER UMUT VERİYOR!
Pankreas kanserinin tedavisinin hastanın genel durumuna, hastalığın evresine ve kanserin yerleşimine nazaran belirlendiğini belirten genel cerrahi uzmanı Prof. Dr. Mert Erkan şöyle konuştu:
“Esas gaye; kanseri büsbütün yok etmek, mümkün değilse denetim altında tutmaktır. Bilhassa son yıllarda kemoterapi muvaffakiyetinin artması, cerrahi olarak pankreas tümörlerinin çıkarılma oranını da artırıyor. Daha evvelce cerrahi talihinin mümkün olmadığı, pankreas etrafı ana damarsal yapıların tümörden etkilendiği bir küme hastada evvel kemoterapi uygulanıyor ve kemoterapinin karşılık verdiği hastalarda ise cerrahi uygulanabiliyor. Emsal halde gerek ameliyat öncesi gerek ameliyat sonrası periyotta, farklı kemoterapi ya da radyoterapi protokolleri ile uygun hastalarda çok daha uzun sağkalım sonuçları elde ediliyor.”
