Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile düzenlediği ortak basın toplantısında yaptığı konuşmada, global çapta Covid-19 aşılamalarındaki eşitsizliğe dair değerlendirmelerde bulundu.
Gelişmiş ve üst orta gelirli ülkelerde şimdiye kadar üretilen aşı dozlarının yüzde 75’inin uygulandığını belirten Ghebreyesus, düşük gelirli ülkelere ulaşan doz oranının, dünyadaki doz ölçüsünün yüzde birinin yarısından bile az olduğuna vurgu yaparak, “Afrika’da aşılarını tamamlayanların sayısı yüzde 5’in bile altında” dedi.
Ghebreyesus, DSÖ’nün eylül sonuna kadar tüm ülkelerin nüfusunun yüzde 10’unun aşılanması gayesini hatırlattı ve “Şimdiye kadar 58 ülke bu gayesi gerçekleştirebildi” diye konuştu.
DSÖ’nün, bu yıl sonuna kadar tüm ülke nüfuslarının yüzde 40’ının, 2022 ortasına kadar ise yüzde 70’inin aşılanmasını hedeflediğini belirten Ghebreyesus, “Bu maksadın gerçekleşmesi için en az 11 milyar doz aşı gerekecektir. Kelam konusu gayeye ulaşabilmek için kâfi aşı tedarikleri bulunmaktadır. Değerli olan, bu dozların adil bir halde dağıtılmasıdır” sözlerini kullandı.
Ghebreyesus, aşı dağılımı ve uygulamasında eşitliğin, global bağışıklık, dünya ekonomilerinin yine açılması ve yeni Covid-19 varyantlarının ortaya çıkmasında taşıdığı değere vurgu yaptı.
BM VE DSÖ, PATENT HAKKI FERAGATİNİ DESTEKLEMEKTEDİR
Covid-19 aşılamalarının hızlandırılması ve aşılamada adaletin sağlanması için aşı üreticilerinden patent hakkı feragati talep eden Ghebreyesus, şu sözleri kullandı:
“Salgınla birlikte eşi gibisi görülmemiş vakitlerden geçiyoruz. Patent hakkı feragatini artık kullanmayacaksak ne vakit kullanacağız? Bence aşı üreticisi firmalar ve ülkeler bu soruyu kendilerine sormalıdır. Biz hiçbir ülkeyi yahut firmayı zorlayamayız, lakin bu soruyu yineleyerek kendilerini sorgulamalarını sağlayabiliriz. Bundan evvel patent hakkı feragatini savunmayan ülkelere neden feragat etmediklerini sorduğumuzda, bunun bir yararı olmayacağı görüşünü savundular. Biz de buna rağmen kendilerine, ‘Faydası olmayacağını düşünmek yerine neden denemiyorsunuz?’ sorusunu sorduk.”
Ghebreyesus, patent hakkı feragatinin dünyada aşı arzını artıracağını ve teknoloji paylaşımı sayesinde mahallî aşı üretiminin teşvik edilerek aşı dağılımının kolaylaşacağı görüşünü savundu.
Salgınla çaba için her usulün kullanılması gerektiğinin altını çizen Ghebreyesus, “Birleşmiş Milletler ve DSÖ, pandeminin denetim altına alınmasını sağlamak için patent hakkı feragati dahil başka her türlü fikri desteklemektedir.” dedi.
Ghebreyesus, aşı üreticisi firmaları patent hakkı feragatine sevk edebilmek için hükümetlere, üretici firmalara teşvik ödeme davetinde bulundu.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), mayıs ayında, Hindistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti başta olmak üzere birtakım üye ülkelerin Covid-19 salgınının tedavisi, teşhisi ve yayılmasının önlenmesi için aşı üreticilerinin patent hakkından vazgeçmesine yönelik talebini görüşmeyi kabul etmişti.
