Türkiye’den Avrupa Birliği üyesi ülkelere ihraç edilen limon, mandalina ve greyfurt üzere eserlerin zehirli bir unsur olan klorpirifos tespit edilmesi nedeniyle incelemeye alındığı ortaya çıktı. Rusya İnsan Sıhhati ve Tüketiciyi Müdafaa Kurumu da geçen ay tıpkı nedenle Türkiye’den mandalina alımını askıya alma kararı vermişti.
Ziraî üretimde kullanılan klorpirifosun, 2016 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın aldığı kararla üretimi ve ithali yasaklanmıştı. Alınan yasak kararına karşın, ziraî üretimde bu toksik unsur kullanılmaya devam edildi.
Besin Mühendisi Bülent Şık, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, bu hususun Dünya Sıhhat Örgütü’nce çocuklar için en ziyanlı 12 toksik unsurdan biri olarak nitelendirildiği belirtti.
ŞIK: TEK SORUN DEĞİL
Gerçek Gündem’den Sami Menteş’in haberine nazaran; Şık, klorpirifosun AB’de yasak olup Türkiye’de kullanılmaya devam etmesiyle ilgili Gerçek Gündem’e açıklamalarda bulundu.
“Klorpirifos, aslında toksik kullanımına yalnızca bir örnek” diyen Şık, “Tek sorun değil, çok sayıda toksik unsur var ziraî üretimde kullanılan. Elbette bunların bir kısmı besinlerde kalıyor” sözlerini kullandı.
EN TEHLİKELİ 12 HUSUSTAN BİRİ: ÇOCUK VE BEBEKLER AMAÇTA
Üretimde kullanılan birtakım unsurların insan sıhhatine önemli ziyanlar verdiğini kaydeden Bülent Şık, klorpirifosun, en tehlike 12 husustan biri olduğunu kaydetti:
“Toksik hususlardan kimilerinin toksisitesi çok yüksek, bedene alındığında kimi organlarda önemli külfetlere yol açıyor. Klorpirifos, Dünya sıhhat Örgütünce, çocuklar, bebekler için, anne karnındaki bebekler dahil en tehlikeli husus olarak nitelendiren 12 unsurdan biridir. Çocuklarda hudut gelişimine çok ziyanlı olduğuna ait çok fazla yayın var. Birden fazla ülkede de bu unsurun kullanımı yasak. Avrupa’da yasaklanmasının üzerinde 5-6 yıl geçti.”
TÜRKİYE’DE DE YASAKLANDI ANCAK…
Pekala, Türkiye’de durum ne? Tarım ve Orman Bakanlığının 2016’da aldığı yasak kararına karşın, klorpirifosun kullanılmasının devam etmesi büyük bir çelişki doğuruyor.
Şık, bu durumla ilgili şu görüşlerini aktardı:
“Tarım Bakanlığının sahiden anlaşılmaz bir hali var. 2016’da Avrupa’da yasaklanınca Bakanlık, gibisi bir kararı burada da aldı. Gerçek bir karar. Ancak ne yazık ki Türkiye’de alınan bu türlü kararların yaptırımı yok. Zira o karar incelendiğinde görülecek ki, yasak kararıyla birlikte piyasadan da toplatılması gerekiyor. Tabi prosedüre uygun bir biçimde de imha edilecekti.
Sorun şurada 2016 yılından sonra piyasada yapılan çalışmalarda, bilhassa ülkemizden giden ihraç eserlerin denetim edildiği, laboratuvarlarda bu husus tespit ediliyor. Bu şu demek; bu kimyasal unsur ziraî üretimde kullanılmaya devam ediliyor. Eserlerde yaygın bir formda çıktığına nazaran; çok yaygın, piyasada geniş bir formda kullanılıyor demek.”
Bakanlığın bu maddeyi toplamadığını belirten Şık, “Benim bu bahiste başım çok net. Bir bakanlık yetkilisi çıkıp aksini tez edebilir ancak ortaya somut kanıt koyması lazım. Zira datalar kullanıldığını gösteriyor” dedi.
TEKRAR HÜR BIRAKILDI
2020 yılına gelindiğinde ise bakanlık yeni bir karar aldı ve klorpirifosun kullanımı hür bırakıldı.
Bakanlığın bu kararına ait Bülent Şık şunları söyledi:
“Sonra ne olduğunu bilmiyorum lakin Bakanlık geçen yık bir karar aldı. 5 yıl evvel yasakladığı toksik maddeyi tekrar özgür bıraktı. Burada bir çelişki var! Doğrusu yasak olmasıydı. Pekala hangi münasebetle buna müsaade verildi. Bu soru işareti… Doyurucu bir açıklama yok. Sıkıntı yalnızca klorpirifos değil, birlikte anabileceğimiz çok fazla toksik unsur var. Bunların üretim sürecinde kullanılmamasını sağlamak gerekiyor. Lakin bunlar kullanılmaya devam ediliyor. Yani bizim marketten pazardan aldığımız eserlerde bu toksik hususların olduğu manasına gelir.”
MEYVELERİ YIKAMAK KÂFİ Mİ
Merak edilen konulardan birisi de, meyve ve sebzelerin yıkanması durumunda bu toksik unsurun temizlenip temizlenemeyeceği…
Besin Mühendisi Şık, bu mevzuyu şöyle açıkladı:
“Her türlü meyve ve zerzevatın yıkanmasını öneriyoruz. Bu kullanılan toksik hususların bir kısmı püskürtülerek uygulanıyor. Bunların bir kısmını yıkayarak gidermek mümkün. Lakin kullanılan toksik unsurların kıymetli bir kısmı, bitkinin sulama suyuna karıştırılıyor, kök vasıtasıyla alması sağlanıyor. Yani yüzeyde değil de direkt bitkinin dokularına geçiyor. Bunu yıkamakla gidermek mümkün değil.”
TAHLİL VAR LAKİN BAKANLIĞIN PLANI YOK
Türkiye’de toksik kullanımının önüne geçmek mümkün. Şık’a nazaran sorunların tahlili var, adresi de Bakanlık!
Bakanlığın agroekolojiyle ilgili bir planının olmadığını vurgulayan Bülent Şık, şunları kaydetti:
“Bu sorunların tahlili yok değil. Mutlak suretle Türkiye genelinde uygulanabilir, agroekolojik metotlara Tarım Bakanlığı’nın geçiş yapması lazım. Bununla ilgili plan hazırlanması lazım. Lakin ne yazık ki agroekolojik usuller bakanlığın en ufak bir çalışmasında dahi yok. Bu türlü bir kederleri de yok açıkça söylemek gerekirse. Burada deva var fakat siyasi iradenin umursamazlığından ötürü uygulanmadığını vurgulamak gerekir.
Tarımda kullanılan toksik unsurlar herkese ziyan veriyor. Çiftçiler de bu işin mağdurudur. Toksik unsurların birinci ziyan verdiği kesim çiftçi kısmıdır. Bunu unutmamak lazım. Hepimiz mağdur oluyoruz bu işten.”
