Kasım 2020 periyodu enflasyon oranı yüzde 3.43 olarak gerçekleşti. Bu oran Türkiye iktisadı enflasyon oranlarının artık yapışkan bir halde üstlerde konumlandığını göstermekte.
Buna nazaran Kasım 2020 periyodu enflasyon oranı yüzde 3.43 olarak gerçekleşti. Bu oran Türkiye iktisadı enflasyon oranlarının artık yapışkan bir formda üstlerde konumlandığını gösteiyor.
ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) ve TÜİK ana harcama küme enflasyon oranları TÜİK alt kümeleri gösterge olarak alındığında en çok aylık düşüş yüzde -0,49 ile Haberleşme, en fazla yükseliş ise yüzde 16,98 ile Çeşitli Mal ve Hizmetlerde gerçekleşmiştir. Besin, Giyim ve Ayakkabı, Ulaştırma ile bilhassa uzaktan eğitim harcamalarının da içinde bulunduğu Cümbüş ve Kültür harcama kümelerinin fiyat artışlarının enflasyonu sürükleyen eser kümeleri olduğu açıkça görülmekte.
ENAG-özellikli eser kümesi enflasyon hesaplamasına nazaran, Ekim ayında en fazla düşüş yaşanan küme yüzde 7.49 ile Beyaz Eşya, en fazla yükseliş görülen küme ise yüzde 35,08 ile Öteki Mal Hizmetler olmuştur.
Kasım 2020 devri temel itibariyle gelecek devirlerdeki ekonomik kıymetleri etkileyen çok değerli gelişmelerin yaşandığı bir devri oldu.
Kasım 2020 devrinde kayda bedel ekonomik gelişmelerin yayında siyasal kapsamda daküresel değişimlere taraf veren gelişmeler olmuştur. Kasım ayının çabucak başında ABD başkanlık, senato ve temsilciler meclisi seçimlerinde Biden’ın başkanlığa seçilmesi, merkez bankaları para siyasetinden uygulamaya konulacak maliye siyasetlerini daha şimdiden şekillendirmeye başladı. Bunun en sıcak örneğini Fed’in yaklaşımlarında hissetmeye başladık bile.
Dışsal faktörlerin yanında Kasım ayı içerisinde Türkiye iktisadını derinden etkileyen birçokgelişme yaşandı. Kasım ayının birinci yarısında merkez bankası liderinin misyondan alınmasının çabucak sonrasında Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Bayraktar’ın istifası geldi. İktisatta birçok dengeyi değiştireceği beklentilerinin tersine maliyet enflasyonunun kıymetli kalemlerinden biri olan döviz kurunda zati çok üstlere çıkmış düzeyler birdenbire tıpkı süratle aşağılara hakikat bir seyir izledi.
Tüm bunlara daha çok merkez bankasının faiz artırımı sinyalleri eklendi ve Para Piyasası Şurası toplantısında da beklendiği üzere siyaset faizi 475 baz puan artarak bir bakıma piyasa faizine eşitledi. Bunun yanında piyasalarda ıslahat sözcüğünün kullanma sıklığının da eklenmesi ile iktisatta farklı bir inanç havası oluştu.
BESİN VE ALKOLSÜZ İÇECEKTE YÜZDE 4 FİYAT ARTIŞI
Öte yandan tüm bu gelişmeler enflasyon sepetine olumlu yansımadı. Bilhassa, Covid-19 salgınında ikinci dalganın yaşanması ve suratını artırarak devam etmesi, besin ve alkolsüz içecek eser kümesinde yüzde 4’leri bulan fiyat artışına neden oldu. “Eğlence ve Kültür” harcamalarının içinde kıymetli bir yeri kapsayan bilgisayar, dizüstü bilgisayarı ve elektronik eşya fiyatlarında, uzaktan eğitim ve döviz kuru bazlı artışlar bir bakıma fiyatları yaklaşık aylık yüzde 13 artırdı. Buna ulaştırma kümesinde akaryakıt artırımı tesirinin yarattığı yüzde 5’i aşan enflasyon oranını eklememiz gerekecektir. TÜİK eser kümesinin oluşumunun yanında ENAGRUP’un oluşturduğu ve bilhassa de pandemi sürecinde kıymet kazanan alt kümelere baktığımızda ise, “makarna, pirinç ve bakliyat” kümesinde fiyatların aylık olarak yüzde 6.7, öteki yiyecek kümesinde yüzde 5.85, tüm giyecek kümesinde ise yüzde 6’nın üzerinde arttığını gözlemlemekteyiz.
Tüm bu fiyat değişimlerini yanında tahlil edilmesi gereken öbür noktalar da mevcuttur. Bu kapsamda, enflasyonun hayat pahalılığı tesirinin araştırıldığı yaklaşımlarda, fiyatlardaki değişim oranının yanında eser kümelerinde ay içinde yaşanan oynaklığın tesiri kıymet arz etmektedir.
DAHA TESİRLİ HİSSETTİRİYOR
Özetle, Türkiye iktisadında enflasyon baskısı gelirsizliğin tesiriyle kendini daha tesirli bir halde hissettirmektedir. Bu tesirin cari açığın artmaya başladığı, dolarizasyonun sürat kesmeden devam ettiği, işsizliğin geniş manada tesirini daha da artırdığı, istihdam kapasitesinde kayda bedel artışın olmadığı ve en kıymetlisi de ekonomik büyüme performansının kalıcı bir halde zayıfladığı gerçeğiyle daha uzun mühlet hissedileceğini belirtmek isteriz. Ayrıyeten, beklenen ıslahatların gecikmesi durumunda da işsizlikle bir arada kalıcı problemlere neden olacağını belirtmek yanlış olmaz.
Cumhuriyet
