“Bilimkurgu aslında günümüzü anlatır” denir. Kimi bilimkurgu romanları ise vakitsizdir, bir biçimde her çağa ayak uydurur. Bunlardan biri de müellif Frank Herbert’ın birincisini 1965 yılında yayımladığı “Dune” serisi. Örneğin, kitaptaki şu cümleler ne kadar da tanıdık: “Din ile siyaset tıpkı otomobilde gittiğinde, şoförler karşılarında hiçbir şeyin duramayacağını sanır. Dümdüz sarfiyat, hızlandıkça hızlanırlar. Manileri büsbütün göz arkası eder, körlemesine gidenlerin uçurumu çok geç fark edeceğini unuturlar.”
Herbert’ın romanı “Modern bilimkurgunun mihenk taşlarından biri” olarak görülüyor. Hatta efsane bilimkurgu muharriri Arthur C. Clarke tarafından “Yüzüklerin Efendisi ile kıyaslanabilecek tek şaheser kurgu roman” diye tanımlanıyor. Kitapta siyaset, din, ekoloji, teknoloji ve insani hislerin katmanlı, karmaşık bağlantısı kıssayı oluşturuyor.
Bu kadar büyük bir bilimkurgu romanının sinemasının çekilmeye çalışılmayacağı da düşünülemez. Bir iki teşebbüs de oluyor. Hatta birisi usta direktör David Lynch tarafından 1984 yılında hayata geçiyor. Ondan evvel 70’lerin ortasında bir öteki başarılı direktör Alejandro Jodorowsky’nin “Dune” sinemasını çekememe öyküsü var, bunun çok eğlenceli bir belgeseli de bulunuyor.
VİLLENEUVE’ÜN BAŞARISI…
Biri çekilemeyen, başkasıysa hiç beğenilmeyen “Dune” sinemasının sonraki denemesi için ise uzun yıllar geçmesi gerekti. Hem de Dune’u çekse çekse o çeker diyebileceğimiz Dennis Villeneuve tarafından kalkışıldı bu işe. Sonuçta “Düşman”, “Geliş”, “Blade Runner 2049” üzere bilimkurgu sinemalarıyla muvaffakiyetini kanıtlamış; “Sicario”, “İçimdeki Yangın” üzere sinemaları çok beğenilmiş, boşu olmayan bir direktör Villeneuve…
Ve Kanadalı direktör, bugün vizyona giren “Dune: Çöl Gezegeni” ile beklentileri boşa çıkarmadığını da gösteriyor. Villeneuve, Lynch’in yaptığı yanılgıya düşmeyip bütün kitabı tek bir sinemaya sığdırmayı tercih etmeyerek yanlışsız bir adım atmış. Birinci kitabın yarısıyla öyküye giriş yapıyoruz. Üçleme olması planlanan serinin sıradaki iki sinemasının birinci kitabın devamı ve ikinci kitap olması bekleniyor. Hem de büyük bir sabırsızlıkla. Basın gösteriminden çıkan herkes, “şimdi en az bir yıl daha nasıl bekleyeceğiz” serzenişinde bulunuyordu.
Villeneuve’ün sineması, bilhassa kitabını da okuyanlar için beklentilerinin karşılıklarını aldıkları bir sinema. Kitaba epey sadık kalınmış. Sineması izledikten sonra neyi ekleyip çıkarabiliriz diye düşündüğümde çok fazla bir değişiklik bulamadım. Birtakım yan karakterlerin derinliği sinemanın müddetiyle ilgili olarak sığ kalmış denebilir lakin bu da olağan. Kitabı zevkle okuyanlar, bu zevkin tam olarak karşılığını dev bir beyazperdede gördükleri için büyük keyif aldılar. Bu noktada kitabı hiç okumamış, kıssayla ilgili hiçbir bilgisi olmayanların sinemayla bir bağ kurup kuramayacağı kuşkulu. Yeniden de teknik açıdan, epik çöl sahneleri bakımından, akıcılık olarak ve hoş müzikleriyle gözümüzü ayıramadan, bir an olsun saate bakmadan 2 saat 35 dakika geçirmek, yıllardır beklemenin karşılığını muvaffakiyetle veriyor.
NE ANLATIYOR?
Pekala 155 dakikalık “Dune”un birinci kısmı ne anlatıyor? Aslında bir kahraman seyahati. Kendi ailesi ve halkının geleceğini garanti altına almak için kainattaki en tehlikeli gezegene seyahat etmek zorunda olan, kavrayışının ötesinde büyük bir mukadderatın içine doğmuş, parlak ve yetenekli genç Paul Atreides’in kıssası. Kötücül güçler, gezegenin var olan en kıymetli kaynağı için (insanlığın en büyük potansiyelini ortaya çıkarabilecek baharat madeni) çatışmaya tutuşmuşken, sırf endişelerini yenebilenler hayatta kalıyor bu öyküde.
YILDIZLAR GEÇİDİ…
Oyuncu takımında kimler yok ki? Oscar’a aday olmuş Timothée Chalamet “Paul Atreides” rolüyle başrolde. Paul’un düşlerine giren ve ikinci sinemada başrolü ele geçirecek olan “Chani” ile Zendaya bu sinemada kendini az gösteriyor. Öbür isimler şöyle: Sinemadaki en başarılı oyunculuklardan birini sergileyen Rebecca Ferguson (Lady Jessica), kendini çoktan ispatlamış olan Oscar Isaac (Dük Leto Atreides), başarılı oyuncu Josh Brolin (Gurney Halleck), usta isimler Stellan Skarsgard (Baron Harkonnen) ile Charlotte Rampling (Mother Mohiam). “Aquaman” ve “Game of Thrones”tan tanıdığımız ve sinemadaki öbür başarılı oyunculardan biri olan Jason Momoa (Duncan Idaho). Ve Oscar’lı aktör Javier Bardem (Stilgar).
