Gebelik sürecinde ortaya çıkarak anne ve bebeğin diyabet riskini ortaya çıkaran gestasyonel yani gebelik diyabeti, ekseriyetle beslenme tedavisi ve ömür üslubu değişikliği ile denetim altına alınabilen ve gerekli durumlarda insülin tedavisiyle riskleri minimalize edilebilen bir diyabet çeşidi olarak karşımıza çıkıyor. Tabipler, gebelik diyabetinin gerçek tedavi, izlem ve ömür biçimi değişikliği ile denetim altına alınabilirken ihmal edildiği takdirde, annenin ve bebeğin ileri ömürde diyabete yakalanma riskini de artırabileceği ihtarında bulundular.
Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Salih Yılmaz, gebelik diyabeti hakkında merak edilenleri anlattı.
HASTALIK KALICI OLABİLİR
– Gebelik diyabeti nedir?
Gebelikten evvel olmayan, gebelik sırasında ortaya çıkan ve doğumdan sonra kaybolan şeker hastalığıdır. Gebeliğin rastgele periyodunda görülebilse de çoğunlukla 2. ve 3. trimesterde (9 aylık gebelik müddetinin her üç aylık periyotlarına verilen ad) ortaya çıkmaktadır. Kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun yeteri kadar üretilememesi nedeniyle oluşmaktadır.
– Korunmak için neler yapılmalıdır?
Gebeliğin birinci haftalarında yahut gebelik öncesinde istişare için gelen çiftlerde kan şekeri ölçülerek yahut gebelik diyabeti için risk oluşturan bir durum olup olmamasının saptanması ile bu hastalığın risklerinin olup olmaması saptanır. Bu riskler ortasında ailesinde diyabetli birisinin olması, evvelki gebeliğinde gebelik diyabet olması, 4.5 kg üzerinde bebek doğurmuş olması, beden kitle indeksinin 30’un üzerinde olması ve insülin direnci bulunmasıdır.
– Gestasyonel diyabetin anne adayları ve bebekleri üzerindeki olumsuz tesiri nedir?
Gestasyonel diyabet çoğunlukla doğumdan sonra ortadan kaybolsa da birtakım anne adaylarında kaybolmaz ve devam ederek tip 2 diyabete dönüşür. Kaybolan anne adaylarında ise yıllar içinde tip 2 diyabet gelişme riski daha fazladır. Gebelik diyabeti tanısı konulmuş anne adaylarına doğumdan 6 ile 12 hafta sonra şeker yükleme testi yapılmalıdır. Yeniden yılda bir kere şeker ölçümü yapılarak hayatları boyunca takip edilmelidirler. Gebelik diyabeti gebelik üzerine de olumsuz tesirlere sahiptir. Bu tesirler ortasında bebeğin suyunun fazla olması, gebelik tansiyonu dediğimiz preeklampsi, sezaryen doğum oranının artması ve erken doğum görülmesidir. Bebek üzerine tesirleri ise anne karnında bebeğin kalbinin durması, bebeğin iri olması, doğum sırasında oluşabilecek travmalar ve doğumdan sonra teneffüs meşakkati ve kan şekerinin (hipoglisemi) düşmesidir.
– Hastalık tanısı nasıl konulur?
Her anne adayına gebeliğinin 24-28 haftası ortasında şeker yükleme testi yapılmakta ve bu test sonucuna nazaran gebelik diyabeti tanısı konulmaktadır.
‘ŞEKER YÜKLEMESİNE ÖNYARGI VAR’
“Şeker yükleme testi bebek için riskli midir” sorusuna Dr. Yılmaz, şu cevabı verdi:
Maalesef ülkemizde şeker yüklemesine karşı bir önyargı oluşmuştur. Lakin bu test anne adaylarının korkmasına gerek olmayan bir testtir. Aslında bu test sırasında içilen sıvıda günlük hayatınızda aldığınızdan çok daha az şeker ölçüsü bulunmaktadır. Bu test ile muhakkak ölçüde aldığınız şeker sonrasında ölçtüğümüz şeker bedellerinde referans bedellerin üzerinde olması ile teşhis konulmaktadır. Bu test ile ne anne adayı ne de bebek rastgele bir risk altında kalmamaktadır. Her anne adayı 24-28 hafta ortasında risk faktörleri açısından değerlendirilmeli ve risk faktörü varsa bu testi yaptırmalıdır.”
