Ekonomik sorunlar ve hak ihlalleriyle baskı altına alınan yurttaşların yaşadıkları problemleri anayasal haklarını kullanarak lisana getirmesi yıllardır engelleniyor. Van ve Hakkâri’de yıllardır valilikler tarafından uygulanan hareket ve aktiflik yasakları, bir gün dahi geciktirilmeden devam ediyor. Milletvekilleri ve hak savunucuları ise yaşanan durumu “Halkı baskı altına almanın yeni yolu valilik yasakları oldu” diyerek kıymetlendiriyor.
Van ve Hakkâri valilikleri yasakları 2016’da başlattı. Yasak silsilesinin başlamasının üzerinden yaklaşık 5 yıl geçti. Uzatılan son yasaklarla Van’da bin 672, Hakkâri’de ise bin 844 gündür hareket konut etkinlikler engellenmiş olacak. Hakkâri’de yasaklar niteliği biraz daha farklılıklar da taşıyor. Hakkâri Valiliği’nin kararları nedeniyle kentin yüzde 80’i yasaklı pozisyonda. Bu bölgelere gitmek isteyen yurttaşlar yanlarına aldığı erzakları bile bildirmek zorunda kalıyor.
VALİLER DEĞİŞTİ YASAKLAR KALDI
İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şube Lideri Murat Melet ile HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç, kentteki sonu gelmez yasakları BirGün’den Dilan Esen’e kıymetlendirdi. Van’ın artık ‘yasaklar şehri’ olarak anıldığını söyleyen Murat Melet, iktidarın kente karşı bir öfke beslediğine dikkat çekti. Melet, şunları lisana getirdi: “Birçok vali Van’a gelip gitti fakat yasaklarda rastgele bir değişiklik olmadı, olduğu üzere kaldı. Hem valililerin hem de siyasal iktidarın bu istikamette attığı bir adım yok. Bu yasakçı politikayı dayandırdıkları rastgele bir neden de yok. Siyasal iktidar Van’da kendisinden farklı düşünen kimsenin sesinin çıkmasını ya da haksızlıkları, hak ihlallerinin lisana getirilmesini istemiyor. Van halkının buna karşı çok önemli reaksiyonları var.”
HDP’li Murat Sarısaç da Melet’le benzeri noktalara dikkat çekti. AKP’nin tüm hak ihlalleriyle ilgili topluma zulmettiğini aktaran Sarısaç, “Kendi şiddetini yasallaştırmak için Kürt meselesini mazeret ediyor” diye konuştu. AKP’nin tüm silahlarını sol ve sosyalist kesitlere yönelttiğini vurgulayan Sarısaç, şu tabirleri kullandı: “Hem ekonomik hem siyasal hem de toplumsal manada büyük bir baskı uyguluyorlar. Kürt düşmanlığı siyaseti izliyor. Düşmanlık yaptığı toplumu ekonomik siyasal ve toplumsal manayla bitirmeye yönelik bir plan bu. Beşerler hem açlığa sefalete mahkûm ediliyor hem de buna itiraz etmesi engelleniyor. Lakin her nedense AKP ya da ona yakın bir cemaat hiçbir halde bu yasaklara tabi kılınmıyor.”
YÜZDE 80’İ HALK TARAFINDAN KULLANILAMIYOR
HDP Hakkari Milletvekili Sait Dede, kelam konusu yasaklar nedeniyle kent halkının, açlık ve yoksulluğa mahkûm edildiğine dikkat çekti. Dede, yasaklar nedeniyle Hakkâri’nin yüzde 80’inin halk tarafından kullanılamadığını aktardı. Yurttaşların yasaklar nedeniyle tarım ve hayvancılık yapmasının engellendiğinin altını çizen Dede, “Hakkari açık cezaevi pozisyonunda. Ekonomik olarak bir ambargo uygulanıyor. ‘Sınır kapısı’ dediler ancak ortada bir kapıda yok. Esendere Hudut Kapısı yalnıza belirli şirketlere açık, halka bir yararı yok. O şirketleri de onlar belirliyor. Üzümlü Hudut Kapısı, ticari değil. Üçüncüsü daima ‘Hayırlı olsun’ dedikleri Derikli Hudut Kapısı fakat ortada yok.”
Öte yandan yasaklarla kontaklı olarak son 5 yılda 3’ü çocuk 15 kişinin öldürüldüğünü söyleyen Dede, “Bu beşerler hudut bölgelerinde, çarşıda, tarlada, konutunda, konutunun ardında öldürüldü. Bu da yasaklarla irtibatlı zira birtakım koordinatlar veriliyor lakin beşerler bu koordinatların neresi olduğunu bilmiyor” halinde konuştu.
