Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda Cenevre’de evvelki gün başlayan Kıbrıs Konferansı’nda dün gündeme Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC), iki tarafın eşit memleketler arası statüsü ve hükümran eşitliğinin sağlanması gerektiği vurgusuyla 6 unsurluk öneriyi sunduğu yansıdı.
Kıbrıs’taki taraflar ve garantör ülkelerin (Türkiye, Yunanistan ve İngiltere) iştirakiyle 5+1 formatındaki Kıbrıs bahisli gayriresmi konferansın bugün sona ermesi bekleniyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in başkanlık ettiği konferansta dün Guterres’in açılış konuşmasının akabinde sırasıyla Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) Lideri Nikos Anastasiadis, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ve İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab kelam aldı. Akabinde Guterres, heyet liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Çavuşoğlu, “Kıbrıs’ta tahlil, iki tarafın memleketler arası eşit statüsüne ve hâkim eşitliğine dayanmalı” sözlerini kullandı. Tüm bölge için barış ve istikrarın lakin “adadaki iki devletin işbirliğiyle mümkün olabileceğinin” altını çizdi.
‘ÖNCE EŞİT STATÜ’
Akşam saatlerinde ise gerek GKRY gerekse KKTC basınına ve AA’ya yansıyan haberlerde, Tatar’ın tahlile yönelik altı unsurluk öneriyi Guterres’e ilettiği aktarıldı. “Kıbrıs Türk tarafının sürdürebilir bir muahede için önerisi” başlıklı planda, işbirliğine dayalı ilgi vurgusu yapıldı.
Cenevre’deki toplantıların, yalnızca Kıbrıs Türk halkına karşı yapılmaya devam eden büyük bir adaletsizliği gidermek için değil, tıpkı vakitte sürdürülebilir tahlil yolunda başarısızlığın temel nedenlerini ortadan kaldırmak için gerekli adımları atmak ismine tarihi bir fırsat olduğu kaydedildi. Teklifler şu formda sıralandı:
1- Genel Sekreter, Güvenlik Konseyi’nin iki tarafın eşit milletlerarası statüsünün ve hâkim eşitliğinin garanti altına alındığı bir kararı kabul etmesi için inisiyatif alacaktır. Bu türlü bir karar, mevcut iki devlet ortasında işbirliğine dayalı bir ilgi kurulması için yeni bir temel oluşturacaktır. ??????
2- Üstte belirtilen düzenlemeyle iki tarafın eşit milletlerarası statüsü ve hükümran eşitliği sağlandıktan sonra, BM Genel Sekreteri himayesinde karşılıklı olarak kabul edilebilir bir işbirliği muahedesi oluşturmak için sonuç odaklı ve belirli bir vakit aralığına dayalı müzakerelere başlayacaklardır.
3- Müzakereler, iki bağımsız devlet ortasındaki gelecekteki alakalara, mülkiyet, güvenlik ve hudut düzenlemesinin yanı sıra AB ile ilgilere odaklanacak.
4- Müzakereler, Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin yanı sıra uygun olduğu hallerde, gözlemci olarak AB tarafından desteklenecektir.
5- Rastgele bir mutabakat bağlamında, iki devlet karşılıklı olarak birbirini tanıyacak, üç garantör devlet bunu destekleyecektir.
6- Bu müzakereler sonucunda varılacak rastgele bir mutabakat, iki devlette farklı olarak eşzamanlı referandumlarda onaya sunulacaktır.
Öte yandan KKTC Cumhurbaşkanı Özel Temsilcisi Ergün Olgun, evrakın Rum basınına sızdırıldığına değindi. “Biz, bu öneriyi yarın (bugün) görüşmelerin bitiminin akabinde paylaşmayı planlıyorduk. Belgeyi sızdıranlara, Kıbrıs Türk tarafının teklifinin tanıtılmasında yardımcı oldukları için teşekkür ederim” dedi. Kıbrıs konferansı bir müddettir KKTC ve Ankara tarafından lisana getirilen “federasyon değil, iki devletli çözüm” vurgusunun bu sefer çok taraflı görüşme masasına getirilmesi açısından kilit kıymette görülüyor. GKRY ve Atina’nın federasyon yanlısı tavrı biliniyor.
Cumhuriyet
