Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık alımları ve kesim hazırlıkları sürat kazanmış durumda. Kurban kısımlarını kimi vatandaşlar kendileri gerçekleştirebiliyor olsa da bölümler çoğunlukla profesyonel ellere emanet ediliyor. Lakin ferdî kesitler bir yana kasaplarca yapılan süreçlerde de çok sayıda kaza yaşanabiliyor. Kimi vakit ağır yaralanmalar ya da uzuv kayıplarıyla da sonuçlanabilen kesim kazalarında birinci müdahale büyük değer taşıyor.
Birinci ve Acil Yardım Program Lideri Öğr. Gör. Hasret Karagöl, kurban kesim kazalarına birinci müdahalelerde yapılacakları anlattı.
DIŞ KANAMALAR VE UZUV KOPMALARINDA İLKYARDIM
Dış kanamalarda kanamanın seyrinin gözle takip edilebileceğini ve kanamanın ekseriyetle 6- 10 dakika içinde duracağını söyleyen Öğr. Gör. Hasret Karagöl, “Ancak atardamar kanamalarında kanamaya müdahale edilmedikçe daima kanar ve pıhtı oluşumu engellenir. Fazla ölçüdeki kan kayıpları kişinin ömrünü tehlikeye sokabilir” ihtarında bulundu.
Dış kanamalarda kanamayı durdurmak için kanayan yer üzerine direkt baskı uygulamanın küçük ve orta büyüklükteki kanamaları durdurmak için kâfi bir müdahale olduğunu söyleyen Karagöl, “Kanama durmazsa, ikinci bir bez konularak baskıya devam edilir. Birinci konulan bez, kana bulanmış olsa da asla yerinden kaldırılmaz (yerinden kaldırılırsa oluşan pıhtı kalkar ve kanama artar) ve ikinci bez onun üstüne konulur. Gerekiyorsa kanayan yer üzerindeki bezler kaldırılmadan baskıyı devam ettirmek için sargı ile sarılarak basınç yapılır. Kanama kol ve bacaklarda ise kanayan bölge kalp düzeyinden üst olacak formda kaldırılarak hareketsiz bir biçimde tutulur; lakin kırık, yabancı cisim batması ve omurga yaralanması durumunda kanayan bölge üste kaldırılmaz” bilgilerini paylaştı.
Karagöl, dış kanamalarda yapılacakları şöyle sıraladı:
“Hasta yahut yaralının durumu kıymetlendirilir, yara ya da kanama kıymetlendirilir, gerekirse tıbbi yardım (112) istenir, gerekirse şok durumu (sırt üstü yatırılıp ayakları 30 santimetre yükseltilir) verilir, kanama durdurma usulleri uygulanır, sık aralıklarla ömür bulguları kıymetlendirilir, kanayan bölge dışarıda kalacak halde yaralının üstü örtülür.”
UZUV KOPMASI DURUMUNDA BİRİNCİ YARDIM
Uzuv kopmalarında birinci müdahale konusunda da bilgiler veren Hasret Karagöl, “Vücuda saplanmış bir cisim varsa (bıçak) mutlaka çıkartılmaz. Cismin ileri ya da geri hareketini engellemek için etrafı pak bezlerle desteklenerek sabitlenir. Tıbbi yardım istenir” diyerek bu hususta yapılacakları da şöyle özetledi:
“Hemen tıbbi yardım (112 aranır) istenir. Gerekirse şok konumu (sırt üstü yatırılıp ayakları 30 santimetre yükseltilir) verilir. Uzvun koptuğu yer, pak bir bez ile kapatılarak üzerine basınç uygulanır. Kanamayı durdurmak için uzuv üst kaldırılır. Kanayan bölge dışarıda kalacak formda yaralının üstü örtülür. Kopan uzuv kesimi pak bir beze sarılır. Uzuv, su geçirmeyen plastik torbaya yerleştirilerek ağzı sıkıca kapatılır. İkinci plastik torba içine 1 ölçek su, 2 ölçek buz konulur. Uzvun bulunduğu torba hazırlanan ikinci torbanın içine konulur. Bu süreç kopan modülün buz ile direkt temasını önlemiş ve soğuk ortamda taşınması sağlanmış olur. Torbanın üzerine hasta yahut yaralının ismi soyadı ve uzvun bulunduğu saat yazılır. Kopan uzuv, tıbbi yardım (112) grubuna teslim edilir. Yaralı ile kopan uzuv kesimi tıpkı araçla en geç 6 saat içerisinde sıhhat kuruluşuna ulaştırılmalıdır.”
KIRIKLARDA YAPILACAK BİRİNCİ YARDIM UYGULAMALARI
Kırık, çıkık ve burkulmalarda durumun daha berbata gitmesini önlemek emeliyle bölgenin sabitlenmesi gerektiğini belirten Karagöl, “Kırıklarda çoklukla komşu hudut ve damar yaralanması birlikte oluşur. Bu nedenle kırıklarda birinci yardım uygulamalarında yapılan tespitler ve sargılar ile bölgenin hareketi önlenerek sonlar ve damarlarda oluşabilecek hasarlar en aza indirilmiş olur” dedi.
Karagöl, birinci yardım kurallarıyla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Hasta yahut yaralının hayatını tehdit eden yaralanmaya öncelik verilmeli. Gereksiz yere hareket ettirilmemeli. Kırık bölgedeki giysiler kesilerek çıkartılmalı. Kırık belirtileri değerlendirilmeli. Kanama var ise durdurulmalı. Açık kırık gelişmiş ise yara pak bir bezle kapatılmalı. Üzeri örtülerek beden sıcaklığı korunmalı. Gerekli ise tıbbi yardım (112) istenmeli.”
