ABD, İngiltere, Kanada üzere gelişmiş ekonomiler başta olmak üzere Büyük İstifa dalgası devam ediyor. İşverenler emekçi ararken, çalışanlar bazen daha iyi bir fiyat için, bazen daha iyi ömür ve çalışma şartları için, bazen hayallerindeki iş için, bazen de yeni bir iş bile bulmadan yalnızca huzur için istifa ediyor.
Pandemiyle yaşanılan iki yılı aşkın mühlet Atlantik’in iki yakasında da milyonlarca şahsının istihdam piyasasından çıkmasına neden oldu. Pandeminin başlarında uygulanan işten çıkarmaların dışında daha iyi fiyat ve şartlar için istifa edenler, erken emekli olanlar ve eğitimli yahut eğitimsiz beyin göçü hareketinin kısıtlanmış olması global istihdam piyasalarını sıkılaştırmaya devam ediyor. Dünya genelinde enfl asyonun 20 hatta 30 yılı aşkın seviyelerde seyretmesine paralel gerçekleşen istifa dalgaları birçok uzmana nazaran patronlar üzerindeki fiyat artış baskılarını artırdı.
ABD’DE İSTİFALAR 20 YILIN DORUĞUNDA
Dünya gazetesinden Hilal Sarı’nın haberine nazaran, istihdama iştirak oranlarının hala pandemi öncesine dönmemiş olması şirketleri çalışanlar için daha cazip fırsatlar yaratmaya zorladı. ABD’de pandemi öncesine nazaran istihdam hala 4 milyon daha düşük ve İngiltere’de de bu açık 1 milyona yaklaştı. Jeff eries Başekonomisti Aneta Markowska “İşgücü arzındaki yapısal düşüş ve ötelenmiş taleple işgücüne olan gereksinimin gibisi görülmemiş halde artması istihdam piyasalarını onlarca yıldır görülmemiş biçimde sıkışaltıracak” dedi. ABD Çalışma Bakanlığı dataları bilhassa yeme içme dalında istifa oranının yüzde 6,4’e yükseldiğini, genel iktisatta ise bu oranın yüzde 3 ile 2001’de başlayan 20 yıllık data tarihinin doruğunda olduğunu gösteriyor.
EN DEĞERLİ İSTİFA NEDENİ PATRON TARAFINDAN KIYMET GÖRMEMEK
Stanford Üniversitesi tarafından 2021 yılında gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma pandemi çağında istifaların en büyük sebebinin patronların çalışanlarına yönelik tavrı olduğunu gösterdi. Araştırmanın datalarını toplayan JUST Capital Başstratejisti Alison Omens, BBC’ye verdiği bir demeçte “Verilerimiz son yıllarda çalışanlar için en kıymetli şeyin şirketlerinin çalışanlara karşı tavrı olduğunu gösteriyor. Bunun içinde fiyatlar, yan haklar, iş güvenliği, fırsatlar, güvenlik ve eşitlik üzere farklı metrikler yer alıyor” dedi. Pandeminin birinci günlerinin “insanların makine olmadığını hatırlattığını” belirten Omens, çalışanların artık patronlarından daha fazlasını beklediğine dikkat çekti.
ÇALIŞANLARIN YARISINDAN FAZLASI İŞ DEĞİŞTİRMEYİ DÜŞÜNÜYOR
Ernst & Young tarafından Mayıs 2021’de yapılan global bir araştırma çalışanların yüzde 54’ünün “işverenlerinin pandemi şartlarının gerektirdiği esnekliği sağlamadığı durumda” istifa etmeyi kıymetlendirdi. 16 ülke genelinde 16 binden fazla çalışanla yapılan anket çalışanların yalnızca yüzde 22’sinin tam vakitli olarak ofislerde çalışmak istediğini gösteriyor. McKinsey yarafından gerçekleştirilen global ankette de çalışanların yüzde 40’ı gelecek 3-6 ay içinde iş değiştirmeyi düşündüğünü belirtiyor. Bu kapsamlı ankette de istifaların gerisinde yatan en değerli neden “Yöneticiler yahut şirket tarafından kıymet görmemek” olarak. İnsan kaynakları danışmanlık şirketi Randstad’ın İngiltere’de yaptığı bir anket çalışanların yüzde 69’unun önümüzdeki aylarda iş değiştirmek istediğini gösterdi.
AŞI ZARURİLİĞİ ÇALIŞAN BULMAYI DAHA DA ZORLAŞTIRABİLİR
Kimi ülkelerde kimi bölümlere getirilen yahut getirilmesi planlanan aşı zaruriliği da darboğazı daha da derinleştirebilir. Kanada’da hala uygun bir çalışan bulunamamış açık konumların sayısı yıl başından bu yana iki katına çıktı lakin aşı zaruriliği planları şirketlerin işgücü açığını daha da büyütebilir. Kanada Bağımsız Çalışanlar Federasyonu Yöneticisi Dan Kelly yeni gelen aşı zorunluluklarının potansiyel çalışan sayısını yüzde 20 daha azaltabileceğini belirterek “Çalışan bulmak esasen zordu, aşı mecburiliği olmasa bile…” dedi. Almanya hükümeti de 16 Mart’tan itibaren hastanelerde, bakım meskenlerinde ve öbür sıhhat hizmeti verilen kurumlarda çalışanlara COVID-19 aşısı olmayı zarurî hale getirmeyi planlıyor. Lakin pandemi boyunca sıhhat bölümünde yaşanan istifalar bu alandaki çalışan darboğazını esasen kötüleştirmişti. Reuters tarafından görülen taslak maddede dişçi, veteriner ve eczacılara da süreksiz mühletle aşı yapma yetkisi verilmesi öngörülüyor. Ağustos 2021’de Kuzey Amerika genelinde yapılan bir anket de şirketlerin yüzde 73’ünün çalışan bulmakta zorlandığını gösterdi.
FİYAT ARTIRARAK DURDURMAYA ÇALIŞIYORLAR
10 BİN STERLİNİ BULAN “İŞE ALIM BONUSU”
ABD’de Target ve Best Buy üzere perakendeciler fiyatları yükseltirken, McDonalds ve Amazon üzere şirketler 200 dolar ila 1000 dolar ortasında değişen “işe alım bonusu” bile vermeyi deniyor. İngiltere’de de kimi kesimlerde 10 bin sterline varan işe alım bonusu ile çalışanlar cezbedilmeye çalışılıyor. Araştırma kuruluşu Korn Ferry’nin yapmış olduğu bir ankette pandeminin en yorgun kesimi perakendede patronların yüzde 94’ünün boş konumları doldurmakta zorlandığı belirtti.
“ÜCRET ARTIŞ BASKILARI ARTACAK”
İngiliz finans kuruluşu Lloyds’un ekimde yayımladığı bir rapor ise şirketlerin yarısından fazlasının önümüzdeki 12 ay içinde fiyat artışı planladığını ortaya koyuyor. Harvard Economi Profesörü Elisabeth Allison da ekonomilerdeki düzgünleşme ve yüksek enfl asyon kombinasyonunun patron nezdinde fiyatların artışı baskılarını artıracağı görüşünde: “Yüksek enfl asyonla birlikte çalışanların birçok bilhassa de daha iyi fiyatlarda seçeneği olması patronları çalışanı elinde tutabilmek için fiyatları artırmaya zorlayacak.”
GİDENİN YERİNE YENİSİNİ KOYMANIN MALİYETİ ÇOK YÜKSEK
Oxford Economics bilhassa avukatlık, doktorluk, hemşirelik yahut gazetecilik üzere eğitim gerektiren profesyonel mesleklerde bir çalışanın yerinin yeni bir çalışanla doldurulmasının ortalama maliyetinin de yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Kurumun hesaplarına nazaran yeni bir çalışan bulunması ve eğitimi ayrılan çalışanın yıllık maaşının yüzde 122’si seviyesinde ek maliyet getirdi.
