İktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçen pazartesi yaptığı açıklamaların 2001’deki “Anayasa Kitapçığı Krizi”yle tıpkı etkiyi yarattığına dikkat çekti. Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Boratav, özetle şunları vurguladı:

– Kırılgan ekonomik şartlarda, AKP son yıllarında durumu yönetim ediyordu. Üç kere döviz krizi yaşadık. Birincisi Ağustos 2018’de. Eylül 2018’de faiz yüzde 24’e çıkarıldı ve istikrar programı getirildi. Bu IMF’siz IMF programıydı. Kasım 2020’de de ikinci döviz krizi. Geçen martta ise yeniden eski yola girildi. Bu döviz krizi ortamıydı lakin patlak vermiyordu. İşte Cumhurbaşkanı’nın geçen pazartesi günü yaptığı konuşma, 2001’deki anayasa kitapçığıyla birebir etkiyi yarattı. Kırılgan ekonomiyi, dayandığı bütün ögeleri çökerten, adeta balonu patlatan bir şok gerçekleşti. O açıklamanın içerdiği komplo telaffuzları iktisat mantığıyla ilgisizdir. İktisat yöneticilerinin ebediyen argüman ettiği özgür piyasa iktisadının kurallarının izlendiği telaffuzunu açıkça reddeden bir açıklama oldu.

– İşin tuhafı 2001’deki o kriz nasıl AKP’yi iktidara getiren süreci başlattıysa, bu kriz de büyük olasılıkla AKP’nin iktidardan uzaklaşmasının siyasal tetikleyicisi olacak. Balonun patlaması, iktidarın iktisat mantığı ile artık sürdürülemeyeceğini, son dört yıldır durumu yönetim eden hassas istikrarın son bulduğunu ortaya koydu.

OPERASYON GEREKLİ

– İki aylık cari fazla problemine gelince, bunun kalıcı olması büyüme ile bağdaşması halinde kelam konusu olabilir. Türkiye, dövizin patlamasıyla sürdürülemez bir sürece girdi. Bunun yaratacağı şokların topluca tedavi edilmesi önemli operasyon gerektiriyor. Bugünlerde finans sermayesinin talep ettiği “geçer akçe”, enflasyon hedeflemesidir. Bunda Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ve sıkı para siyaseti temel kuraldır. Bu kural ufak tefek oynamalarla zorlanırsa döviz krizi, zorlamanın ölçüyü kaçıracağı anlaşılırsa bir patlama ortaya çıkar. Artık bu noktadayız.

– Sorunun çözülmesi yeni bir Merkez Bankası operasyonuyla tahminen geçiştirilebilir. Lakin gerisinden IMF kontrolünde ya da IMF’siz lakin IMF’nin temel kurallarının olduğu, kemer sıkmayı, yüksek faizlerle bütçe fazlası yaratmayı içeren klâsik bir istikrar programı gündeme gelecektir. Maalesef diyelim. Zira bu programın iktisada, uzun vadede toplumsal buhranı ortadan kaldıracak sağlıklı büyüme sağlaması beklenemez. Hükümet, ülkeyi ağır bir tıkanmanın eşiğine getirdi.