Türkiye’de son nüfus sayımına nazaran nüfusun yüzde 49.9’u bayan. İstihdam edilenlerin içinde bayanların oranı ise yalnızca yüzde 26.3.
Sayılar gösteriyor, Türkiye’de cinsiyet eşitliği ve bayanın işgücüne iştiraki mevzularında önemli bir sorun var. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) yaklaşık 1 milyon üyesiyle en büyük iş örgütü. Üyelerinin büyük kısmını de küçük ve orta ölçekli işletmeler oluşturuyor.
TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu ile birliğin Bayan Teşebbüsçüler Kurulu’nun lideri Nurten Öztürk, bayanların iş gücünde aktif biçimde yer almadığı ülkelerin kalkınamayacağı görüşüyle harekete geçti. Geçen hafta oda ve borsalara üyeleriyle paylaşmak üzere bu bahiste dayanak isteyen bir mektup gönderildi. Öztürk’le mektubu konuştuk:
– TOBB iş dünyasında değerli bir yere sahip. Anadolu’nun neredeyse her ilçesinde örgütlü. Tüm üyelere ulaşacak bir mektup yazdınız. Neyi hedefliyorsunuz?
Liderimiz Rifat Hisarcıklıoğlu ile iş dünyasına bir mektup yazdık. Bayan istihdamının kıymetini anlattık. Bayanların ekonomik yaşama daha fazla katılmaları, kalkınma ve büyümeden daha fazla hisse almalarının sağlanmasının kalkınmışlığın gereği olduğunu paylaştık. Bu kapsamda bir de ödül sistemi oluşturduk. “Türkiye’nin Teşebbüsçü Bayan Gücü” ödül merasiminde “En çok bayan istihdamını artıran şirket ödülü” vereceğiz. Tüm oda ve borsalara bağlı şirketlerde önemli bir farkındalık oluşturacağız.
– Siz başarılı olmuş bir bayan girişimcisiniz. Bu proje nasıl gündeme geldi?
Ben hassas olduğum tüm mevzuları, eksiklik hissettiğim alanları iş hayatında lisana getirmeyi tercih ediyorum. Şu an en çok değer verdiğim bahis bayan istihdamı ve toplumsal cinsiyet eşitliği. Çalışma yaşındaki toplam nüfusun yarısını oluşturan bayanların faal olarak katılamadığı bir iktisattan sağlıklı ve verimli bir büyüme beklenemez.
– Yıllardır Türkiye’nin gündeminde bayan istihdamının artması var fakat gelişme yetersiz. Hatta pandemi de bayanları vurdu. Neden kaynaklanıyor bu?
Pandeminin bayanları daha fazla etkilediği, bayanların işgücüne dönmesinde azalma olacağı maalesef bir gerçek lakin buna fırsat vermemeliyiz. Rol modelleri daha çok öne çıkarmalıyız, yürek vermeliyiz. Maalesef bayana biçilen roller bayan istihdamının artmamasında büyük etken. Algısal bakış ve kültürel olgular ne yazık ki bayanların önünde büyük mahzur.
– TOBB Bayan Teşebbüsçüler Şurası olarak bu değişim sürecinde neler yapıyorsunuz?
TOBB Bayan Teşebbüsçüler Konseyi olarak Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) öncülüğünde, TEPAV işbirliğinde hazırlanan “81 Vilayette Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi” bize yol haritası oldu. Rapora nazaran Türkiye’nin en çok gelişim göstermesi gereken alanın “üretim faaliyetlerine katılım” olduğunu gördük. Karnedeki notları nasıl düzeltebiliriz diye çalışmalara başladık. Geliştirilen projeler ile bayanlara yönelik algısal bakış ve kültürel önyargıları ortadan kaldıracağımızı düşünüyorum. Artık bir an evvel aksiyona geçmeliyiz. Mış üzere yapmanın vakti geçti, artık hareket vakti.
MESLEĞİN CİNSİYETİ YOK
– TOBB ve Bayan Teşebbüsçüler Şurası çok büyük bir yaygınlığa sahip. Mektupta çok farklı bildiriler var. Nasıl reaksiyonlar almaya başladınız?
Gayemiz mesleğin cinsiyeti olmadığı algısının toplumsal seviyede benimsenmesini sağlamak, bayanların çalışma hayatının her alanında fırsat eşitliği unsuru çerçevesinde muvaffakiyetle var olabileceğini göstermek. Bayan işi, erkek işi diye bir şey yoktur. Cinsiyeti öne çıkaran eski anlayış değişiyor, yetenekler kıymet kazanıyor. Pek olumlu reaksiyonlar alıyoruz. Yeni başladığımız “Sanayide Bayan Eli” projesi de bunun en değerli delili. Kütahya’da başladı. Şu ana kadar 1683 bayanı endüstride istihdam ettiler.
MEKTUP İLE ATEŞİ YAKTIK
– Nasıl bir değişim öngörüyorsunuz?
Bayanın gücü, yalnızca bayanların geleceği için değil, dünyanın geleceği için de kritik değere sahip. İktisatta daha fazla bayanın yer alması, daha kaliteli eğitim ve sıhhat sistemi, daha fazla kişi başı gelir, daha süratli ve kapsayıcı ekonomik büyüme manasına geliyor. Mektup ile birinci ateşi yaktık, tüm üyelere yazdığımız mektup ile dayanaklarını istedik. İnanıyorum ki kasım ayında hepimizi şaşırtacak sonuçlar ile karşılaşacağız.
