Marina Udgodskaya, Moskova’nın yaklaşık 400 km kuzeydoğusundaki küçük Rus kasabası Povalikhino’da belediye binasında paklık vazifelisiydi.

Rusya’da yasalar gereği seçimlere en az iki adayın katılması gerekiyor. Udgodskaya’nın hayatı da bu prosedürle birlikte değişti.

Zira Udgodskaya, seçimi demokratik göstermek için aday olduğu mahallî seçimlerde hiç kampanya yürütmeden ezici bir üstünlükle mevcut belediye lideri karşısında seçimi kazandı.

BBC Rusça Servisi’nden Petr Kozlov, Udgodskaya’nın temizlikçilik mesleğinden belediye başkanlığına giden yolu öğrenmek için Povalikhino’ya gitti.

Yevgeny Zhuravlev / BBCMarina Udgodskaya son birkaç yıldır bu binayı temizliyor. Fakat bu kere belediye lideri olarak binaya giriyor.

‘Cep telefonum dahi çekmedi‘

Povalikhino, Kostroma bölgesinin küçük bir yerleşim yeri. Az sayıda nüfüsu bugünlerde politik bir değişimi çok da hissettirmiyor.

Kasabada kimi beşerler geçimini kereste sanayisinden, kimileri tarım ya da Chukhloma Gölü kenarında turizmden kazanıyor. Çok sessiz ve kırsal bir yer. Cep telefonum dahi çekmedi.

Lakin burası, mevcut belediye liderin istediği için aday olan bir kişinin zaferini kutladığı bir yer.

Marina Udgodskaya satış asistanı olarak eğitim almıştı, lakin memleketi Povalikhino’da satış işi bulamadı. Zira kasabada yalnızca iki küçük dükkan var.

Mezuniyetinden bu yana ailesini geçindiren Udgodskaya, ayrıyeten içerisinde ördekler, kazlar, tavşanlar, köpekler ve kediler de olduğu konutuna, bahçesine ve büyükbaş hayvanlarına da baktı.

Yevgeny Zhuravlev / BBCUdgodskaya’nın artık ördekleri ve kazlarına bakmaktan daha öbür işleri de var.

Ayrıyeten mahalli yönetim dairesinde temizlikçi olarak çalışan Udgodskaya, kış aylarında da belediye başkanlığının ofisindeki odun sobalarının düzgün çalıştığını denetim ettiği bir işi yaptı. Kasabada doğal gaz yok ve her yer odun sobasıyla ısıtılıyor.

Udgodskaya’nın zaferi, onu işe alan misyondaki belediye lideri için şok tesiri yarattı.

Zafer, kampanya yapmadan seçimi kazanan Udgodskaya için de bir sürpriz oldu.

Şöhreti ülke geneline yayılan Udgodskaya, kısa mühlet içerisinde mahallî seçimlerin en tanınmış başkanı haline geldi. Bu ülkenin geri kalanı için de beklenmedik bir şeydi.

Muhalefet siyasetçisi Dmitry Gudkov, blogunda Udgodskaya’yı zaferinden ötürü kutladı ve bunun, Lider Putin’in partisi Birleşik Rusya’dan bıkan bölgelerdeki insanların bir göstergesi olduğunu söyledi.

Kazara aday oldu

Yevgeny Zhuravlev / BBCEski belediye lideri Nikolai Loktev, gergin görünmesine ve çok fazla yorum yapmamasına karşın kaybetmeyi önemsemediğini söylüyor.

İronik bir biçimde, Udgodskaya’nın adaylığına seçimin yapılabilmesi için yasal kaidesi yerine getirmek isteyen 53 yaşındaki vazifedeki belediye lideri Nikolai Loktev karar verdi.

Eski bir polis memuru olan Loktev, son beş yıldır kırsal bölgenin belediye başkanlığını yapıyor, köydeki birçok kişi tarafından hürmet görüyor ve ilçeyi iyi durumda teslim ettiğine inanıyor.

BBC Rusça Servisi’ne konuşan Loktev, “Evet, Marina Udgodskaya’dan aday olmasını ben istedim. Aslında diğer birkaç bireye de sordum, fakat reddettiler. Açıkçası öbür seçenekler olsaydı, ona sormazdım. Lakin zaferinde özel ya da sıra dışı bir şey görmüyorum. Aferin ona!” diyor.

Kasabadan ayrılarak bir iş aramayı planladığını söyleyen Loktev, durumun siyasi tarafından bahsetmekten kaçınıyor.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in partisi Birleşik Rusya için bir kayıp olduğu istikametindeki yorumları bir kenara itiyor:

“Hiçbirimiz (Ugodskaya ve kendisi) rastgele bir partinin üyesi değiliz.”

Lakin Loktev ülkenin siyasi sistemine hakim olan Birleşik Rusya’nın temsilcisi olarak çalıştı.

Külkedisi kıssası

Yevgeny Zhuravlev / BBCUdgodskaya, BBC’den Petr Kozlov (sağda) da dahil olmak üzere pek çok mahallî ve ulusal muhabirin ilgi odağı oldu.

Udgodskaya güneşli bir Ekim gününde misyona başladı. Birinci gününde ofisine geldiğinde lokal gazeteciler Moskova’dan gelen ulusal basından gazeteciler tarafından karşılandı. Gazeteciler Rus siyasetinin Külkedisini görmek için oradaydı.

Sakin bir imaj çizen Udgodskaya, gazetecilerin sorularına kesin ve istikrarlı yanıtlar veriyor:

“İyi hissediyorum, yalnızca olağan hisler. Birinci başta biraz şaşkındım lakin artık iyiyim. İşte mazbatam. Misyonu geri çevirmedim. Kimse de beni ikna etmek zorunda kalmadı. Aday olmak benim kararımdı. Beşerler beni seçmişse onlar için çalışacağım.”

Açılıştan dakikalar sonra arabasının direksiyonuna geçen Udgodskaya peşindeki gazetecilerle birlikte kasaba sakinlerini görmek için yola çıktı.

Destekçileri ile buluşan Udgodskaya burada onlarla birlikte birebir fotoğraf karelerine girdi.

Yevgeny Zhuravlev / BBCMarina Udgodskaya (sağda) seçmenleriyle birlikte.

Destekçisi olan bayan Udgodskaya’nın vazifeye başlaması için bir epey istekli:

“Elbette ki Marina’ya oy verdim. Ona güveniyorum. Zeki bir bayan ve bu işte mutlaka muvaffakiyet olacak!”

Udgodskaya yakın vakit içinde kendisi üzere küçük olan kasabanın bütçesini oluşturmak için bir belediye idaresi eğitimi alacak.

Kasaba halkı ne diyor?

Kasabalıların ne hissettiğini anlamak için Povalikhino’da bir yürüyüşe çıkıyoruz. Lokal bir dükkanda, tahminen de şaşırtan bir biçimde Udgodskaya’nın kayınvalidesi olduğu ortaya çıkan sarı paltolu yaşlı bir bayanla sohbet etmeye başlıyorum.

Yevgeny Zhuravlev / BBCTesadüfen Udgodskaya’nın kayınvalidesiyle karşılaştık.

“Bu genç bayan benim gelinim” diyor ve ekliyor: “Eğer işi iyi yapabiliyorsa, yapmalı. Yapamazsa gider!…”

Yevgeny Zhuravlev / BBCUdgodskaya taraftarlarını bulmak hiç de güç olmadı.

Pembe başörtülü öteki bir bayan ise Marina’nın kazandığı için çok keyifli olduğunu söylüyor:

“Yeni ve taze yüzlere gereksinimimiz var. Köylerimizde bir şeyleri düzeltmek için bir bahtı olması çok hoş. “

Sohbet ederken çekirdek çitleyen Mikhail isimli bir adam da başörtülü bayanın iyimser cümlelerini paylaşıyor:

“Zamanla deneyim kazanacak! Her şeyi öğrenecek. Genç, hoş ve sevinçli birisi.”

Yevgeny Zhuravlev / BBCYeni belediye liderlerine dair çok umutlu olduğunu söyleyen bir kasabalı.

Diğer bir kasabalı olan oy vermemiş ve evvelki belediye liderinin da pek hoşlanmayan İvan ise “Bekleyip göreceğiz” diyor.

İvan, Loktev için, “Yapması gereken tek şey kasabamızdaki sokak lambalarını vaktinde yakmaktı. Bunu bile yapamadı” diye konuşuyor.

Yevgeny Zhuravlev / BBCIvan (centre) explains why he doesn’t vote

İvan’a neden oy vermediğini sorduğumda ise 90’larda bir siyasi partinin votkaları düşürme vaadini hatırlatıyor. İvan hayal kırıklığını başını sallayarak, “Zaman içerisinde bunu yapmayacaklarını ortaya çıktı” diyor.

İvan o gün bugündür oy kullanmayı bıraktığı üzere alkolü de bıraktığını da itiraf ediyor.

Bu durum Putin’in partisi için ne manaya geliyor?

Rusya’da muhalefet, Udgodskaya’nın zaferini Putin’in iktidar partisi Birleşik Rusya için bir hezimet olarak tez etmekte çabuk davrandı.

Bir paklık görevlisinin Putin’in partisini hiçbir seçim kampanyası yapmadan yenmesi elbette onlar için bir PR yenilgisiydi.

BBC Rusça servisi, bölgenin başşehri Kostroma’daki mahallî idarede, valinin bu mağlubiyetten dersler çıkarmaya çalıştığına dair soruşturmaların olduğunu öğrendi.

Haber Moskova’ya ulaştı ve Rusya Merkez Seçim Kurulu (CEC) Lideri tarafından da yorumlandı.

CEC Lideri Ella Pamfilova, “Evet, Udgodskaya seçime teknik olarak aday oldu ve kasabalılar da onu seçti. Temizlikçi olduğu için bu türlü bir şey olacağını beklemiyordu” diye konuştu.

Yevgeny Zhuravlev / BBCPovalikhino’nun değerli siyasi gelişmeler için beklenmedik bir yer olduğunu söylemek mümkün.

Birleşik Rusya’nın yöneticilerinden Galina Poliakova ise BBC Rusça Servisi’ne verdiği demeçte, bu “alışılmadık” duruma karşın bir sorunun oluşmayacağını lisana getirdi:

“Tüm küçük semtlerin yöneticileri üzere Marina’nın bir mentörü olacak. Evet, sıra dışı, lakin bir trajedi değil.

“Birleşik Rusya adayının kaybetmesinde müthiş bir şey yoktur. Beşerler ekseriyetle bir parti için oy vermezler, bir şahsa oy verirler. Muhtemelen, Udgodskaya da iyi bir iletişimcidir ve olağanüstü iş maharetlerine sahiptir. Eski belediye lideri bir numaralı koltuğu kaçırdı.”

Putin’in partisine karşı yürütülen seçim stratejisi

Yevgeny Zhuravlev / BBCUdgodskaya’nın zaferi de muhalefetin seçim stratejisinin bir sonucu mu?

Birleşik Rusya Partisi dışındaki rastgele bir adayı desteklemek, muhalif siyasetçi Aleksey Navalni’nin inandığı üzere bir cins seçim taktiği.

Navalni’nin Ağustos’ta zehirlendiği ve mevtten kıl hissesi kurtulduğu Sibirya kenti Tomsk’a yaptığı seyahatin maksatlarından biri de bu tipten bir seçim taktiği izlemek ve insanlara buna teşvik etmekti.

Navalni o vakitten beri Devlet Lideri Vladimir Putin’i kendisini zehirlemekle suçladı.

Povalikhino, Aleksey Navalni’yi ya da onun bu seçim stratejisini izlemiş olabilir de olmayabilir de.

Fakat gerçek şu ki bu küçük bölge yeni bir yüz için oy verdi. Marina Udgodskaya, tüm beklentilerin dışında büyük bir seçim zaferi elde etti.

Yevgeny Zhuravlev / BBC

Öteki Rus kasabaları ve köyleri bu yolu takip edip statükoya da meydan okuyabilir mi?

Cumhuriyet