Belarus ile “sığınmacı” tansiyonu yaşayan Polonya, Türkiye’yi “sığınmacılara hava koridoru açmakla” suçladı. “Belarus’tan Polonya hududuna giden sığınmacıların, Türk Hava Yolları’nın da (THY) ortalarında bulunduğu havayolları aracılığıyla Türkiye üzerinden taşındığı” ve bu nedenle “THY’ye AB yaptırımı uygulanabileceği” savlarının akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Polonyalı mevkidaşı Zbigniew Rau ile telefonda görüştü. Savları reddeden Çavuşoğlu’nun, ayrıyeten Polonya’ya “teknik grupların Türkiye’ye gelmesi” teklifinde bulunduğu bildirildi.
Belarus ile Polonya sınırında yaşanan sığınmacı krizinde AB ve Polonya cephesi, Rusya’yı sorumlu tutarken bu süreçte “THY’nin de rolü olduğu” teziyle Türkiye de suçlamaların gayesinde kaldı.
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, 8 Kasım’da Polonya-Belarus hududunda yaşanan gelişmelerle ilgili “AB, insan kaçakçılığı konusunda faaliyet gösteren üçüncü ülke havayollarını kara listeye almak da dahil olmak üzere nasıl yaptırım uygulanacağı konusunu değerlendirecek” demiş, EUObserver ise bu kapsamda AB ülkelerine yönelik uçuşlarına kısıtlama getirilmesi gündemde olan havayolları ortasında THY’nin bulunduğunu öne sürmüştü.
Alman Die Welt gazetesinin, AB Komisyonu’nun “gizli” ibareli bir dokümanına dayandırarak yazdığı haberde ise “Belarus havayolları şirketi Belavia’nın THY ile işbirliği içinde haftada 4 ila 7 uçuş düzenleyerek her uçuşta 180’er göçmeni İstanbul’dan Minsk’e taşıdığı” tezi yer aldı. Belarus’a gelen sığınmacıların taşınmasında rol oynadığı ve bu nedenle AB tarafından yaptırıma tabi tutulabileceği haberleri üzerine THY, 9 Kasım’da bu argümanları yalanlayarak “Ortaklığımız, dünyanın dört bir yanına gerçekleştirdiği uçuşlarda memleketler arası otoriteler ile işbirliği içerisinde, tüm güvenlik hassasiyetlerini dikkate almakta ve operasyonlarını bu ölçüde gerçekleştirmektedir. Medyada yer alan haberler gerçeği yansıtmamaktadır” açıklamasını yapmıştı.
‘KRİZ’ GÖLGESİ
THY’nin bu açıklamasına rağmen Türkiye’ye yönelik suçlamalar sürat kesmedi ve Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, evvelki gün Türkiye’ye ağır tenkitler yöneltti. Morawiecki, Türkiye’nin İstanbul ve Minsk ortasında “hava koridoru” oluşturduğunu ve bu yolla Belarus’un Polonya hududuna binlerce mülteciyi göndermesine yardımcı olduğunu öne sürdü. Türkiye’nin atılımlarının “Belarus ve Rusya ile senkronize” olduğunu da argüman eden Morawiecki, “Bir ya da iki ay evvel Türkiye bizimle yakından çalışmak istiyor üzere görünüyordu. Biz yangını söndürmelerine yardım ettik, Türkiye turizminin tanıtımına yardım ettik. Ama maalesef bunun tek taraflı bir uygunluk olduğunu görüyoruz. Bundan şad değiliz, bunu da Türk dostlarımıza aktarıyoruz” tabirini kullandı. Böylelikle mayıs ayında Türkiye’den 24 adet Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı satın alarak bu alımı yapan birinci NATO üyesi olan Polonya ile Türkiye ortasındaki yakın bağlantılara “sığınmacı krizi” gölgesi düşmüş oldu.
Polonya’nın Türkiye’ye yönelik ağır suçlamalarının akabinde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Polonya Dışişleri Bakanı Rau ile telefonda görüştü. Türk diplomatik kaynakların verdiği bilgiye nazaran Çavuşoğlu, THY’ye yönelik suçlamaları “sorunun bir tarafı olmamasına karşın Türkiye’nin sorunun bir kesimi olarak gösterilme gayretlerinin bir parçası” olarak nitelendirdi ve Polonyalı mevkidaşına Türkiye ve THY’ye yönelik “mesnetsiz” tezlerden duyulan üzüntüyü bildirdi ve ayrıyeten bu tezlerin Türkiye tarafından reddedildiğini vurguladı.
Çavuşoğlu, bilhassa bu savların Polonya Başbakanı tarafından lisana getirilmesinden duyulan rahatsızlığı da lisana getirildi. Polonyalı mevkidaşına “kamuyonunun gerçek bilgilendirilmesi için Polonya’dan teknik takımların Türkiye’ye gönderilmesi” teklifini de iletti. Teklif, THY’nin Belarus’un başşehri Minsk’e uçuşlarını gerçekleştirdiği İstanbul Havalimanı’ndaki prosedürlerin Polonyalı yetkililerce de takip edilmesini kapsıyor.
