Sıhhat Bakanlığı Toplumda Salgın İdaresi Bilim Konseyi Üyesi ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Çalışkan, olay artışının kapalı yer, kalabalık ve berbat havalandırma üzere nedenlerden ötürü yaşandığını söyledi.
Prof. Dr. Çalışkan, “Biz ne kadar ‘ev içinde konuk kabul etmeyin’ desek de karantina günlerinde bile komşuculuk, konuk gelip gitmeler var. Bilhassa insanların akrabaları ile birlikte maaile yaşadıkları aile apartmanları var ve ne yazık ki buradaki irtibat ve teması kesmek mümkün değil. Konut, iş yeri, toplu ulaşım ömrümüzün en büyük vaktin geçtiği yerler. Kademeli mesai tesirli oldu; lakin iş yeri ortamında da değerlerde sıkı bir önlem var. Lakin kapalı ortamda çalışırken önlem alan çalışan, kahve-çay ortasında arkadaşı ile birlikte maskesiz olarak çay kahve ya da sigara içiyor ve araya dikkat etmiyor. Koronavirüse çok kolay bir noktada yakalanıyoruz. Koronavirüs önlemlerinde denizi geçiyoruz, diz altı suda boğuluyoruz. O yüzden tüm alanlarda maske, ara ve paklık kurallarına uymamız gerekiyor” dedi.
‘AİLEDEKİ BİREYLERİN BULAŞTIRMA MÜMKÜNLÜĞÜ YÜZDE 60’
Aile içi bulaşla ilgili ABD’de yapılan bir çalışmanın sonucunda bulaştırma mümkünlüğünün çok yüksek çıktığını anlatan Prof. Dr. Çalışkan, “Ailedeki bireylerin birbirine bulaştırma mümkünlüğü yüzde 60’lar civarında. Yani yüzde yüz değil. Yani ailede birisi hasta olduğunda herkes hasta olacak diye bir kural yok. Şayet önlemlere uyulursa bulaş oranı giderek düşecek. Bilhassa konut şartları makus olan, kalabalık olan hanelerde bu risk daha fazla. Biz meskende hasta takibinde ya da temaslı takibinde hastanın farklı odasının olmasını, mümkünse farklı banyo ve tuvaletinin olmasını istiyoruz. Ülkemizde beşerler ne yazık ki kendi meskenlerinde kalmayı daha çok tercih ediyor. Bilhassa çocuklu aileler çocuğunu bırakabilecekleri yer olmadığı için bir izolasyon yerine gitmeyi yeğlemiyorlar. O yüzden konut şartlarını iyi hale getirmemiz gerekiyor. Konutta en çok dikkat edilmesi gereken ise havalandırma. Hava sirkülasyonu çok kıymetli; ancak maske ve kalabalığı azaltma da son derece kıymetli. Bu kolay kurallara uyduğunuz taktirde çok büyük kapatmalara, hayatı durdurmalara muhtaçlık kalmayacak” sözlerini kullandı.
‘AŞI TEK TAHLİL DEĞİL’
Prof. Dr. Çalışkan, Türkiye’nin tedbirleri alırken kademeli bir geçiş yaptığını hatırlatarak, “Yapılan çalışmalarda alınan tedbirlerin etkililiği konusunda da yayınlar çıkmaya başladı ve burada birbirini takip eden daha yumuşak tedbirlerin bir paket halinde birlikte alınması ve bunların sonuçlarının izlenerek dozunun arttırılması son derece ahengi arttıran bir faktör. Çok katı bir önlemle kısa müddette bu işten kurtulabilme mümkünlüğü bu kadar büyük bir ülkede çok muhtemel gözükmüyor. O yüzden kademeli geçişin tesirlerini görmeye başladık. Kimi vilayetlerde plato dediğimiz düzleşme, kimilerinde da iniş başladı. Vilayet il açıklama yapıyoruz. Zira her ilin şartları birbirinden farklı. Hatta ilçeler ortasında da fark var. Ankara’nın Çankaya’sıyla, Mamak’ı, Altındağ’ı tıpkı değil. O yüzden ilçe bazında da bu denetim, filyasyon, olay takibi, temaslı izlemleri şu anda dünyada da aşıdan bile daha kıymetli tedbirler olarak ortaya çıkıyor. Siz hadiseyi iyi tespit edersiniz, onun temaslarını bulursanız, o olay kimden hastalığı aldı filyasyonunu yaparsanız bu en az aşı kadar kıymetli bir önlem deniliyor. O yüzden önlemlere uymamız gerekiyor. Aşı tek tahlil değil, birden fazla uygulamayı bir ortada kademeli yapmak daha uygun” değerlendirmesinde bulundu.
‘YOĞUN BAKIMDA KALIŞ MÜDDETİ AYLAR OLABİLİYOR’
Hastanedeki doluluk oranlarının yüksek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Çalışkan, “Çünkü bir olay hastaneye hele hele ağır bakım muhtaçlığı kelam mevzusuysa hastanede kalış müddeti çok uzun. Biz bulaşı azaltıcı tarafta yaptığımız müdahalenin tesirini 2 hafta içerisinde görebiliyoruz; lakin ağır bakım şartlarında kalan kişinin hastanede kalış müddeti aylar olabiliyor. 3 ay, 6 ay ağır bakım şartlarında kalan ve iyileşen taburcu olan hastalarımız var. O yüzden yatak doluluk oranlarını belli bir düzeyde tutmaya çalışıyoruz. Bunun aşılmasını düşünmek bile istemiyoruz. Bunu aşan ülkeler oldu, İtalya örneğinde olduğu üzere. Bunlar bizim doktor olarak kabul edebileceğimiz şartlar değil. O yüzden lütfen tedbirlere uyalım bulaşı en aza indirelim” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
