Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ndeki “gelişmiş ülkeler” listesinde bulunan Türkiye, bu listeden silinerek “gelişmekte olan ülkeler” listesine dahil olmak için BM’ye nota iletti. Daha evvel bu istikametteki talebi müzakere gündemine girmeyen Türkiye, statü değişikliğiyle iklim müdafaa tedbirlerine ait yardım fonlarından yararlanmayı ve kimi kısıtlamalardan muaf kalmayı hedefliyor.
İklim değişikliğiyle çaba konusundaki temel milletlerarası doküman olan BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi kapsamındaki müzakereler, BM İklim Doruğu olarak da anılan 31 Ekim-12 Kasım tarihleri ortasında İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılacak olan 26. Taraflar Konferansı’nda sürecek. Paris İklim Anlaşması’nı 2016’da imzalayan lakin muahedeyi TBMM’den geçirmeyen Türkiye, konferans öncesi Berlin Büyükelçiliği aracılığıyla Bonn merkezli BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi Sekreteryası’na yazılı bir nota iletti. Notada, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” kategorisini oluşturan Ek-1 listesinden Türkiye’nin çıkarılması ve “gelişmekte olan ülkeler” kategorisinde yer alması talep edildi. Notada, Türkiye’nin 28 Nisan’da bu istikamette kelamlı nota verdiği anımsatılarak değişiklik teklifi ve Türkiye’nin bahisle ilgili durumunu belirten evrak yer aldı. Türkiye’nin 1992’de mukavele imzalandığında OECD üyesi olması nedeniyle Ek-1 listesine dahil edildiğini, buna rağmen Türkiye’nin OECD ve Dünya Bankası’na nazaran “gelişmekte olan ülkeler” kategorisinde olduğu belirtilerek Ek-1 listesinin mevcut durumla dengeli olmadığı kaydedildi. Kelam konusu değişikliğin, iklim değişikliği konusunda üzerine düşeni yerine getirmekten alıkoymayacağı da vurgulanarak Türkiye’nin başka ülkelerle karşılaştırıldığında halihazırda sera gazı salımı konusunda çok az sorumluluğu olduğuna dikkat çekildi.
Türkiye, 1992’de imzaladığı BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin Ek-1 listesinden çıkarak gelişmekte olan ülkelere getirilen ayrıcalıklardan ve yenilenebilir güç alanında fon imkânlarından yararlanmayı amaçlıyor.
TÜRKİYE’DEN İKİ KOŞUL
Türkiye, 2018’de Polonya’nın Katovice kentinde yapılan 24. Taraflar Konferansı’nda da birebir talebini gündeme getirmiş lakin talep gündeme alınmamıştı. Ankara, 2016’da imzaladığı Paris İklim Anlaşması’nı TBMM’de onaylamak için iki kural ileri sürüyor. Bu kaidelerden birincisini Türkiye’nin iklim değişikliği konusundaki finans ve teknoloji dayanaklarına erişebilmek için kendisiyle benzeri pozisyondaki ülkelerle eşit muamele görmesi oluşturuyor. Ankara’nın başka kaidesi da Türkiye’nin ekonomik büyüme, nüfus artışı üzere ölçütler dikkate alınarak emisyon azaltımı yapmasının imkânsızlığının kayıt altına alınması. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” kategorisinden çıkmak, Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı onaylamasının birinci kuralını oluşturuyor.
