Halk Sıhhati Genel Müdürlüğünden edinilen bilgiye nazaran, yenidoğan her bin bebekten 1-3’ü işitme kaybıyla dünyaya geliyor. Çocukluk periyodunda geçirilen hastalıklar, kulak enfeksiyonları, kazalar ve kullanılan kimi ilaçlar nedeniyle bu oran binde 6’ya çıkabiliyor.
İşitme kaybıyla doğan ya da doğum sonrası periyotta işitme kaybı olan çocukların erken periyotta tespit edilmesi, uygun tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarının yapılması emeliyle Bakanlık tarafından “Yenidoğan İşitme Taraması Programı” yürütülüyor.
Bu program sayesinde, işitme kaybı yaşayan çocukların toplumsal, bilişsel ve lisan gelişimleri olumsuz olarak etkilenmeden, en uyumlu biçimde topluma karışmalarının sağlanması, sıhhat işçisi ile toplumun bu bahiste hassaslığının ve şuur seviyesinin artması amaçlanıyor. Tarama programıyla doğumu takiben 6 ay içinde işitme kayıplı çocukların tespit edilmesi ve tedavilerinin başlatılması hedefleniyor.
Doğumdan sonra, hastaneden taburcu olmadan evvel bebeğe kesinlikle işitme testi yaptırılması gerekiyor. Şayet doğum sıhhat kuruluşunda gerçekleşmediyse doğumdan sonraki 3 gün içinde işitme taramasının yapılması değer taşıyor.
Türkiye’de doğumun olduğu sıhhat kuruluşlarındaki (kamu, özel, üniversite) Yenidoğan İşitme Tarama Ünitelerinde, eğitimli sıhhat çalışanı tarafından, kolay, ucuz ve uygulaması çok kolay testler ile yenidoğan bebeklere işitme taraması yapılıyor. İşitme taraması yapılan merkezler, doğum yapılan sıhhat kuruluşları bünyesinde yer alıyor.
Bu program kapsamında, 81 ilin kamu, üniversite ve özel hastanelerinin yer aldığı 1067 tarama merkezinde işitme taraması programı, 72 referans merkezinde de ileri teşhis tedavi uygulanıyor. Her yıl ortalama 2 bin 500 yenidoğana işitme kaybı tanısı konuluyor ve erken rehabilitasyon, tedavi talihi sağlanıyor.
Türkiye’nin her yerinde taramalar, Bilim Komitesi tarafından belirlenen ve Sıhhat Bakanlığınca da onaylanan tarama protokollerine nazaran iki tıp test ile gerçekleştiriliyor. Testler, kolay, ucuz, uygulaması kolay ve bebeğe rastgele bir acı ya da ziyan vermiyor.
DOĞUMDAN SONRAKİ BİR AY DEĞERLİ
İşitme kaybı yaşadığı düşünülen bebekler bir üst merkeze sevk ediliyor ve bu bebeklere ileri seviyede işitme testleri uygulanıyor. Şayet işitme kaybı tanısı konulursa, o vakit kaybın cinsine ve nedenine nazaran tedavi seçenekleri belirleniyor.
Birtakım bebekler ilaçla tedavi edilebilirken, kimilerinin ise işitme aygıtı ya da koklear implant denilen biyonik kulağa gereksinimi olabiliyor. Bu nedenle bebeklerin, doğumdan sonraki birinci 1 ay içinde tüm taramalarının yapılması, 3 ay içinde varsa teşhislerinin konulması ve gerekiyorsa 6 ay içinde aygıt kullanmaya başlamaları gerekiyor.
KALICI İŞİTME KAYBI YAYGINLIĞI
İşitme kayıpları, enfeksiyonlar, travmalar ve progresif işitme kaybı yapan genetik hastalıklara bağlı olarak doğum sonrası periyotta de ortaya çıkabiliyor.
Kalıcı işitme kaybı yaygınlığının okul çağındaki çocuklarda nüfusa oranla binde 9’a yükseldiği belirtiliyor. Bir ya da her iki kulakta kalıcı ya da süreksiz işitme kaybının okul çağındaki çocukların yüzde 14’ten fazlasını etkilediği, tek taraflı işitme kayıplarında bile sınıf tekrar oranının yüzde 37 olarak bildirildiği tabir ediliyor.
Türkiye’de işitme taraması, 81 vilayette ilköğretimin 1. yılında, belirlenen protokoller çerçevesinde işitme taraması, konusunda eğitimli Toplum Sıhhati Merkezlerinde ya da Sağlıklı Hayat Merkezlerinde vazifeli sıhhat işçisi, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü ve Vilayet Sıhhat Müdürlükleri tarafından alanda uygulanıyor.
Tarama sonucunda işitme kaybı kuşkusu olan çocuklar, vilayetteki kulak burun boğaz uzmanlarına sevk ediliyor. Daha ileri tetkik ve tedavi gerektiren olgular ise referans merkezlere yönlendiriliyor.
Bebeklerin ve çocukların kullanacağı işitme aygıtları ve koklear implantlar, Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödeniyor.
Cumhuriyet
