Özer Dindjer, Amerikan finans kolunda finans analisti olarak çalışıyor; vakti ve bütçesi el verdiği ölçüde kültürel ve sanatsal kıymete sahip ürünleri satın alarak kendi koleksiyonunu oluşturuyor. Bu bağlamda memleketler arası müzayede kuruluşlarını da yakından takip ediyor.
Dindjer geçen günlerde, Mustafa Kemal Atatürk’ün, New York’ta yaşayan 10 yaşındaki bir hayranına gönderdiği imzalı bir fotoğrafın müzayedede, açık artırma yoluyla satılacağı haberini alınca soluğu derhal Iowa’daki müzayede meskeninde aldı.
BİR FOTOĞRAFIN HİKAYESİ
Dindjer’e nazaran, müzayedede satışa sunulan fotoğrafın sahibi Curtis LaFrance, 1924 yılında şimdi 10 yaşındayken Atatürk’e hitaben bir mektup kaleme aldı. LaFrance mektubunda, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu başkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Devrimi ile ilgili niyetlerini açıkladıktan sonra Atatürk’ten, kendisi için küçük bir not yazmasını, bir de imzalı fotoğrafını göndermesini rica etti. Atatürk de 10 yaşındaki Curtis’in ricasını kırmayarak mektubuna verdiği nazik karşılığın yanına bir de imzalı fotoğrafını iliştirdi.
LaFrance’in mektubunda şu tabirler nokta aldı:
“Sayın efendim, ben on yaşında Amerikalı bir çocuğum. Türkiye’ye ve yeni hükümetine büyük bir ilgi duyuyorum. Siz ve Bayan Kemal hakkında bir röportaj okudum. Türkiye hakkında bir defterim var ve şimdiden siz ve Bayan Kemal hakkında birçok yazı ve fotoğraf topladım. Lütfen Amerikalı bir çocuğa, bir küçük not ve bir imzalı fotoğrafınızı gönderin. Bir gün, Türkiye’yi görebileceğimi umut ediyorum. Hürmetlerimle, Curtis LaFrance”
Curtis LaFrance’in Atatürk’e mektubunun kopyası (Fotoğraf: Özer Dindjer)
ATATÜRK’ÜN CEVABI
Mektubu alan Atatürk’ün bir oldukça duygulandığı söylenir, çünkü asrî Türkiye Cumhuriyeti’nin dehşet başarısı Atlantik’in öbür ucundaki bir memlekette yaşayan on yaşında bir çocuk tarafından bile bilinmekte ve takdir edilmektedir. Atatürk, tıpkı ciddiyet ve sevecenlikle LaFrance’in mektubunu cevaplar. Mektupta şu tabirler mekan alır:
“Bay Curtis LaFrance, mektubunuzu aldım. Türk yurdu hakkındaki ilgi ve iyi dileklerinize teşekkür ederim. İsteğiniz üzere bir fotoğrafımı gönderiyorum. Amerika’nın zeki ve çalışkan çocuklarına biricik öğüdüm; Türkler hakkında her işittiklerine gerçekmiş üzere bakmayıp, kanılarını ilmî ve esaslı incelemelere dayandırmaya kıymet vermelidir. Muvaffakiyetler ve mutluluklar dilerim, Türkiye Reisicumhuru Gazi Mustafa Kemal.”
Dindjer’e nazaran, 11 Kasım 2012’de 99 yaşında hayata veda eden Curtis LaFrance, 1988 yılında Türkiye’ye davet edildi ve LaFrance ile Atatürk’ün yazışmaları bugün Ankara’daki Atatürk müzesinde sergileniyor. Müzayede meskeninde ise devrin Amerikan gazeteleri ve lokal basının mevzuyla ilgili gazete kupürleri sergilendi ve imzalı fotoğraf, varsayım edilenden çok daha büyük bir ilgiyle karşılaştı.
Mevzuya ait Türk ve Amerikan basınında çıkan haberlerin kupürleri
ÖNGÖRÜLEN PAHANIN ÇOK ÜSTÜNDE ALICI BULDU
Dindjer’e nazaran, “Atatürk’ün imzasını taşıyan fotoğraf ve buna eşlik eden gazete kupürlerinin, açık artırmada birinci olarak, ‘750 ila 1000’ dolar arası bir satış pahası yakalayacağı öngörülüyordu. Fakat bu rakam, beklentilerin ötesinde tam 23 katına yükselerek 17.500 dolara alıcı buldu…”
Curtis LaFrance (solda) ve Atatürk’ün LaFrance’e gönderdiği imzalı fotoğraf (Fotoğraf: Özer Dindjer)
Dindjer’e nazaran bu durum, “Atatürk’e verilen yüksek paha ve onun prestijinin bir ifadesi”. İtalyan ressam Gentile Bellini’ye ilişkin Fatih Sultan Mehmet tablosunun, Belediye Yöneticisi Ekrem İmamoğlu idaresindeki İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alınmasını hatırlatan Dindjer’e nazaran, ulusal kültürümüzle bağlı daha fazla kıymetin, tespit edilerek memleketimize kazandırılması gerekiyor.
AMERİKALI BAYANIN ATATÜRK SEVGİSİ
Dindjer, müzayede boyunca kendisini en çok duygulandıran hadisesi şu laflarla anlattı:
“Benimle muhabere halinde olan, müzayede vazifelisi Jane isimli Amerikalı bir bayan, bir ara kulağıma eğilip kırık Türkçesiyle, ‘Atatürk çok büyük bir adam … onu çok seviyorum’ minvalinde bir şeyler sözyledi. Bunun, Atatürk’ün mirasının gücü ve milletlerarası arenadaki saygınlığının boyutları hakkında ipuçları verdiğini düşünüyorum…”
Cumhuriyet
